Ο
Πλούταρχος, ο βιογράφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αναφέρει ότι ίδρυσε
εβδομήντα πόλεις, που μετατράπηκαν σε σημαντικά κέντρα του ελληνικού
πολιτισμού στην ανατολή. Μ’ αυτές τις πόλεις, ο Πλούταρχος υπονοεί ότι ο
Μακεδόνας στρατηγός άλλαξε τα ήθη των υπηκόων του στην ανατολή και από
βάρβαρους τους μετέτρεψε σε πολιτισμένους πληθυσμούς. Πρόκειται για
υπερβολή. Απ’ όσο γνωρίζουμε ο Αλέξανδρος ίδρυσε περίπου είκοσι –
αληθινές – πόλεις με μόνιμη ή προσωρινή μακεδονική φρουρά. Άλλες πόλεις
απλώς μετονομάστηκαν ή εποικίστηκαν από την αρχή. Οι πόλεις ήταν:
1.
Αλεξανδρούπολη: ιδρύθηκε το 340 π.Χ. όταν ήταν ακόμη πρίγκιπας. Ήταν
μια πόλη εξ ολοκλήρου ελληνική, που χτίστηκε στην περιοχή των Μαίδων,
ένα θρακικό φύλο που κατοικούσε στις όχθες του Στρυμόνα. Σήμερα
βρίσκεται στη Βουλγαρία κοντά στο γνωστό Ζαντάνσκι.
2. Αλεξάνδρεια Τρωάδος: μια πόλη κοντά στην Τροία, που ιδρύθηκε την άνοιξη του 334 π.Χ. Ίσως να ιδρύθηκε από κάποιον διάδοχο του Αλέξανδρου.
3. Αλεξάδρεια στην Λάτμο, μια πόλη στην Καρία. Ίσως να χτίστηκε ως φρούριο ή στρατόπεδο το χειμώνα του 333. Ίσως να την ίδρυσε κάποιος διάδοχος του Αλέξανδρου και να της έδωσε το όνομά του. Σήμερα είναι η πόλη Αλίντα της Τουρκίας.
4. Αλεξάνδρεια κοντά στην Ισσό: Πιθανώς να ήταν ένα μόνιμο φρούριο όπου οι βετεράνοι της μάχης της Ισσού να ξεκίνησαν εκεί μια νέα ζωή. Σήμερα είναι το Ισκεντερούν της Τουρκίας.
5. Τύρος: πόλη που προϋπήρχε, χτισμένη από τους Φοίνικες, κατοικήθηκε εκ νέου από έλληνες έποικους και γηγενείς το 332-331 π.Χ. Εγκαταστάθηκε εκεί και μόνιμη μακεδονική φρουρά. Σήμερα είναι η πόλη Σουρ του Λιβάνου.
6. Γάζα: μια πόλη που εποικίστηκε από Έλληνες και γηγενείς το 331 π.Χ. Εγκαταστάθηκε και μόνιμη μακεδονική φρουρά. Σήμερα είναι η ομώνυμη, πολύπαθη πόλη της Παλαιστίνης.
7. Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου: η γνωστή Αλεξάνδρεια στις όχθες του Νείλου. Η τοποθεσία της επιλέχτηκε τον Ιανουάριο του 330 π.Χ. Η πόλη ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου. Ήταν εξ ολοκλήρου ελληνική πόλη, αν και υπήρχαν συνοικίες με γηγενείς και Εβραίους. Οι Εβραίοι και οι γηγενείς ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
8. Αλεξάνδρεια εν Αρίοις: ίσως να ήταν η παλιά πρωτεύουσα των Αρίων, η Αρτακοάνα, ή Αρτικαύδνα, που εποικίστηκε από γηγενείς και Μακεδόνες παλαίμαχους το Σεπτέμβριο του 330. Μάλλον προοριζόταν να γίνει φρούριο. Υπάρχει και η άποψη ότι ήταν μια εξ ολοκλήρου νέα πόλη. Σήμερα είναι η πόλη Χεράτ του Αφγανιστάν.
9. Προφθασία στην Δραγγιανή. η πρωτεύουσα Φράδα μετονομάστηκε σε Προφθασία τον Οκτώβριο του 330. Σήμερα είναι η πόλη Φαράχ στο Αφγανιστάν.
10. Αλεξάνδρεια της Αραχωσίας: η πρωτεύουσα της Αραχωσίας Καπίσα εποικίστηκε από γηγενείς και Μακεδόνες παλαίμαχους το χειμώνα του 330-329 π.Χ. Επρόκειτο για μόνιμη φρουρά. Είναι η σημερινή Κανταχάρ του Αφγανιστάν (η λέξη Κανταχάρ προέρχεται από το όνομα Αλέξανδρος).
11. Αλεξάνδρεια υπό τον Καύκασο: η πρωτεύουσα Kapiša-kaniš της Γκαντάρα εποικίστηκε με 4000 γηγενείς και 3000 Έλληνες παλαίμαχους τον Μάρτιο του 329 π.Χ. Ήταν μια μόνιμη φρουρά και η πόλη ουσιαστικά ήταν ελληνική, αν και κάποιοι έποικοι ένιωθαν ότι βρέθηκαν εκεί για να τιμωρηθούν. Σήμερα είναι πόλη Χαρίκαρ του Αυγανιστάν.
12. Αλεξάνδρεια η Εσχάτη: ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 329 ως μόνιμο φρούριο. Εποικίστηκε από Μακεδόνες και Έλληνες παλαίμαχους και από γηγενείς δούλους. Είναι η σημερινή πόλη Χοντζέντ στο Τατζικιστάν.
13. Αλεξάνδρεια η Ωξειανή: πρόκειται για επανίδρυση μιας περσικής πόλης με Έλληνες και Ιρανούς παλαίμαχους και γηγενείς δούλους. Πιθανολογείται ότι δημιουργήθηκε το 328 π.Χ. Σήμερα πιθανώς να είναι η πόλη Αϊ-Χανούμ του Αφγανιστάν.
14. Έξι πόλεις βόρεια του Ώξου ποταμού. Εποικίστηκαν με γηγενείς αιχμαλώτους πολέμου που χρησίμευαν ως δούλοι των Μακεδόνων στρατιωτών. Αποτελούσαν μόνιμη φρουρά και όλες μαζί δημιουργούσαν ένα τείχος προστασίας ενάντια στις φυλές του βορρά.
15. Αλεξάνδρεια η Μαργιανή: επανίδρυση μιας περσικής πόλης σε όαση του ποταμού Μάργου, στο βόρειο Τουρκμενιστάν. Εποικίστηκε από Μακεδόνες, Έλληνες και Ιρανούς παλαίμαχους καθώς και από γηγενείς δούλους.
16. Αριγαίον: η πόλη εποικίστηκε από γηγενείς και Μακεδόνες παλαίμαχους την άνοιξη του 326 π.Χ. Ήταν μόνιμο φρούριο. Σήμερα είναι η πόλη Nawagai του Πακιστάν.
17. Νίκαια και Βουκεφαλία: διπλή ίδρυση και μόνιμα φρούρια στις δύο όχθες του ποταμού Υδάσπη (Τζέλουμ), ιδρύθηκαν τον Μάιο του 326 στο πεδίο της μάχης. Εποικίστηκε από Έλληνες, Μακεδόνες και Ιρανούς παλαίμαχους καθώς και γηγενείς. Πιθανώς σήμερα να είναι η πόλη Τζέλουμ του Πακιστάν. Οι πόλεις είχαν μεγάλες αποβάθρες, γεγονός που υπονοεί ότι τις προόριζαν για εμπορικά κέντρα.
18. Αλεξάνδρεια στον ποταμό Ύφαση: ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 326 π.Χ. στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου. Εποικίστηκε από παλαίμαχους άγνωστης καταγωγής.
19. Αλεξάνδρεια στον Ινδό ποταμό: ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 325 στη συμβολή του Ινδού και του Ακεσίνη ποταμού, πιθανώς στην τοποθεσία ενός περσικού οικισμού. Εποικίστηκε με Θράκες παλαίμαχους και γηγενείς. Σήμερα είναι η πόλη Ουτς του Πακιστάν. Είχε μεγάλες αποβάθρες, οπότε μάλλον προοριζόταν για εμπορικό κέντρο.
20. Αλεξάνδρεια η Σογδιανή: Άλλη μια πόλη χτισμένη στις όχθες του Ινδού ποταμού. Ιδρύθηκε την άνοιξη του 325 π.Χ. Μάλλον ήταν προσωρινό στρατόπεδο βόρεια του Ρόχρι.
21. Πατάλα (λιμάνι). Φρούριο που ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 325 π.Χ. στην τοποθεσία μιας παλαιότερης ινδικής πόλης. Σήμερα είναι η πόλη Μπαχμάναμπαντ, 75 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης Χίντεραμπαντ.
22. Αλεξάνδρεια Ραμβακία: μια πόλη που οχυρώθηκε από τον Ηφαιστίονα και τον Λεοννάτο το φθινόπωρο του 325 π.Χ. Προοριζόταν να γίνει μόνιμος οικισμός, αλλά σύντομα εγκαταλείφθηκε. Σήμερα είναι η πόλη Μπέλα του Πακιστάν.
23. Αλεξάνδρεια η εν Καρμανία: η πόλη αυτή ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο και όχι από τον Σέλευκο. Πρέπει να ήταν μόνιμος οικισμός και να ιδρύθηκε το 324 π.Χ. Ίσως σήμερα να είναι η πόλη Γκολάσκερντ του Ιράν.
24. Αλεξάνδρεια η εν Σουσιανή: πολύ κοντά στις εκβολές του Τίγρη ποταμού. Πιθανώς να εποικίστηκε από Μακεδόνες, Έλληνες και Ιρανούς παλαίμαχους καθώς και γηγενείς. Αργότερα έγινε γνωστή ως Σπασίνου Χάραξ. Σήμερα στην περιοχή βρίσκεται η πόλη Αλ Κουρνάχ του Ιράκ.
Αυτές τις πόλεις ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Οι περισσότερες ήταν στρατόπεδα, όπου έμεναν Μακεδόνες και Έλληνες παλαίμαχοι. Πολλοί απ’ αυτούς δεν ήταν ευτυχισμένοι και σε δυο περιπτώσεις – μετά το θάνατο του Αλέξανδρου – η νοσταλγία τους έκανε να επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Πηγή: Jona Lendering
2. Αλεξάνδρεια Τρωάδος: μια πόλη κοντά στην Τροία, που ιδρύθηκε την άνοιξη του 334 π.Χ. Ίσως να ιδρύθηκε από κάποιον διάδοχο του Αλέξανδρου.
3. Αλεξάδρεια στην Λάτμο, μια πόλη στην Καρία. Ίσως να χτίστηκε ως φρούριο ή στρατόπεδο το χειμώνα του 333. Ίσως να την ίδρυσε κάποιος διάδοχος του Αλέξανδρου και να της έδωσε το όνομά του. Σήμερα είναι η πόλη Αλίντα της Τουρκίας.
4. Αλεξάνδρεια κοντά στην Ισσό: Πιθανώς να ήταν ένα μόνιμο φρούριο όπου οι βετεράνοι της μάχης της Ισσού να ξεκίνησαν εκεί μια νέα ζωή. Σήμερα είναι το Ισκεντερούν της Τουρκίας.
5. Τύρος: πόλη που προϋπήρχε, χτισμένη από τους Φοίνικες, κατοικήθηκε εκ νέου από έλληνες έποικους και γηγενείς το 332-331 π.Χ. Εγκαταστάθηκε εκεί και μόνιμη μακεδονική φρουρά. Σήμερα είναι η πόλη Σουρ του Λιβάνου.
6. Γάζα: μια πόλη που εποικίστηκε από Έλληνες και γηγενείς το 331 π.Χ. Εγκαταστάθηκε και μόνιμη μακεδονική φρουρά. Σήμερα είναι η ομώνυμη, πολύπαθη πόλη της Παλαιστίνης.
7. Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου: η γνωστή Αλεξάνδρεια στις όχθες του Νείλου. Η τοποθεσία της επιλέχτηκε τον Ιανουάριο του 330 π.Χ. Η πόλη ιδρύθηκε στις 7 Απριλίου. Ήταν εξ ολοκλήρου ελληνική πόλη, αν και υπήρχαν συνοικίες με γηγενείς και Εβραίους. Οι Εβραίοι και οι γηγενείς ήταν πολίτες δεύτερης κατηγορίας.
8. Αλεξάνδρεια εν Αρίοις: ίσως να ήταν η παλιά πρωτεύουσα των Αρίων, η Αρτακοάνα, ή Αρτικαύδνα, που εποικίστηκε από γηγενείς και Μακεδόνες παλαίμαχους το Σεπτέμβριο του 330. Μάλλον προοριζόταν να γίνει φρούριο. Υπάρχει και η άποψη ότι ήταν μια εξ ολοκλήρου νέα πόλη. Σήμερα είναι η πόλη Χεράτ του Αφγανιστάν.
9. Προφθασία στην Δραγγιανή. η πρωτεύουσα Φράδα μετονομάστηκε σε Προφθασία τον Οκτώβριο του 330. Σήμερα είναι η πόλη Φαράχ στο Αφγανιστάν.
10. Αλεξάνδρεια της Αραχωσίας: η πρωτεύουσα της Αραχωσίας Καπίσα εποικίστηκε από γηγενείς και Μακεδόνες παλαίμαχους το χειμώνα του 330-329 π.Χ. Επρόκειτο για μόνιμη φρουρά. Είναι η σημερινή Κανταχάρ του Αφγανιστάν (η λέξη Κανταχάρ προέρχεται από το όνομα Αλέξανδρος).
11. Αλεξάνδρεια υπό τον Καύκασο: η πρωτεύουσα Kapiša-kaniš της Γκαντάρα εποικίστηκε με 4000 γηγενείς και 3000 Έλληνες παλαίμαχους τον Μάρτιο του 329 π.Χ. Ήταν μια μόνιμη φρουρά και η πόλη ουσιαστικά ήταν ελληνική, αν και κάποιοι έποικοι ένιωθαν ότι βρέθηκαν εκεί για να τιμωρηθούν. Σήμερα είναι πόλη Χαρίκαρ του Αυγανιστάν.
12. Αλεξάνδρεια η Εσχάτη: ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 329 ως μόνιμο φρούριο. Εποικίστηκε από Μακεδόνες και Έλληνες παλαίμαχους και από γηγενείς δούλους. Είναι η σημερινή πόλη Χοντζέντ στο Τατζικιστάν.
13. Αλεξάνδρεια η Ωξειανή: πρόκειται για επανίδρυση μιας περσικής πόλης με Έλληνες και Ιρανούς παλαίμαχους και γηγενείς δούλους. Πιθανολογείται ότι δημιουργήθηκε το 328 π.Χ. Σήμερα πιθανώς να είναι η πόλη Αϊ-Χανούμ του Αφγανιστάν.
14. Έξι πόλεις βόρεια του Ώξου ποταμού. Εποικίστηκαν με γηγενείς αιχμαλώτους πολέμου που χρησίμευαν ως δούλοι των Μακεδόνων στρατιωτών. Αποτελούσαν μόνιμη φρουρά και όλες μαζί δημιουργούσαν ένα τείχος προστασίας ενάντια στις φυλές του βορρά.
15. Αλεξάνδρεια η Μαργιανή: επανίδρυση μιας περσικής πόλης σε όαση του ποταμού Μάργου, στο βόρειο Τουρκμενιστάν. Εποικίστηκε από Μακεδόνες, Έλληνες και Ιρανούς παλαίμαχους καθώς και από γηγενείς δούλους.
16. Αριγαίον: η πόλη εποικίστηκε από γηγενείς και Μακεδόνες παλαίμαχους την άνοιξη του 326 π.Χ. Ήταν μόνιμο φρούριο. Σήμερα είναι η πόλη Nawagai του Πακιστάν.
17. Νίκαια και Βουκεφαλία: διπλή ίδρυση και μόνιμα φρούρια στις δύο όχθες του ποταμού Υδάσπη (Τζέλουμ), ιδρύθηκαν τον Μάιο του 326 στο πεδίο της μάχης. Εποικίστηκε από Έλληνες, Μακεδόνες και Ιρανούς παλαίμαχους καθώς και γηγενείς. Πιθανώς σήμερα να είναι η πόλη Τζέλουμ του Πακιστάν. Οι πόλεις είχαν μεγάλες αποβάθρες, γεγονός που υπονοεί ότι τις προόριζαν για εμπορικά κέντρα.
18. Αλεξάνδρεια στον ποταμό Ύφαση: ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 326 π.Χ. στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας του Αλέξανδρου. Εποικίστηκε από παλαίμαχους άγνωστης καταγωγής.
19. Αλεξάνδρεια στον Ινδό ποταμό: ιδρύθηκε τον Φεβρουάριο του 325 στη συμβολή του Ινδού και του Ακεσίνη ποταμού, πιθανώς στην τοποθεσία ενός περσικού οικισμού. Εποικίστηκε με Θράκες παλαίμαχους και γηγενείς. Σήμερα είναι η πόλη Ουτς του Πακιστάν. Είχε μεγάλες αποβάθρες, οπότε μάλλον προοριζόταν για εμπορικό κέντρο.
20. Αλεξάνδρεια η Σογδιανή: Άλλη μια πόλη χτισμένη στις όχθες του Ινδού ποταμού. Ιδρύθηκε την άνοιξη του 325 π.Χ. Μάλλον ήταν προσωρινό στρατόπεδο βόρεια του Ρόχρι.
21. Πατάλα (λιμάνι). Φρούριο που ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 325 π.Χ. στην τοποθεσία μιας παλαιότερης ινδικής πόλης. Σήμερα είναι η πόλη Μπαχμάναμπαντ, 75 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης Χίντεραμπαντ.
22. Αλεξάνδρεια Ραμβακία: μια πόλη που οχυρώθηκε από τον Ηφαιστίονα και τον Λεοννάτο το φθινόπωρο του 325 π.Χ. Προοριζόταν να γίνει μόνιμος οικισμός, αλλά σύντομα εγκαταλείφθηκε. Σήμερα είναι η πόλη Μπέλα του Πακιστάν.
23. Αλεξάνδρεια η εν Καρμανία: η πόλη αυτή ιδρύθηκε από τον Αλέξανδρο και όχι από τον Σέλευκο. Πρέπει να ήταν μόνιμος οικισμός και να ιδρύθηκε το 324 π.Χ. Ίσως σήμερα να είναι η πόλη Γκολάσκερντ του Ιράν.
24. Αλεξάνδρεια η εν Σουσιανή: πολύ κοντά στις εκβολές του Τίγρη ποταμού. Πιθανώς να εποικίστηκε από Μακεδόνες, Έλληνες και Ιρανούς παλαίμαχους καθώς και γηγενείς. Αργότερα έγινε γνωστή ως Σπασίνου Χάραξ. Σήμερα στην περιοχή βρίσκεται η πόλη Αλ Κουρνάχ του Ιράκ.
Αυτές τις πόλεις ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος. Οι περισσότερες ήταν στρατόπεδα, όπου έμεναν Μακεδόνες και Έλληνες παλαίμαχοι. Πολλοί απ’ αυτούς δεν ήταν ευτυχισμένοι και σε δυο περιπτώσεις – μετά το θάνατο του Αλέξανδρου – η νοσταλγία τους έκανε να επιστρέψουν στην Ελλάδα.
Πηγή: Jona Lendering
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου