"Μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος" Ν.4254/2014.

e-Lawyer 

 

 

 Μια νέα έννοια εισάγεται στο ποινικό δίκαιο, με σκοπό την καταπολέμηση της διαφθοράς και την ενθάρρυνση προσώπων που διαθέτουν σχετικές πληροφορίες αλλά διστάζουν να τις καταθέσουν επίσημα από ανησυχία για τα αντίποινα: οι "μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος". Πρόκειται στην ουσία για εισαγωγή του θεσμού του "whistleblower", όπως αναφέρεται και σε σχετική ανακοίνωση από την Διεθνή Διαφάνεια Ελλάδας.

Ας δούμε, λοιπόν, τι είναι ο "μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος", σύμφωνα με τον

Για ποιές υποθέσεις πρόκειται

Μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος μπορεί να χαρακτηριστεί ένα πρόσωπο που συμβάλλειο ουσιωδώς με τις πληροφορίες που παρέχει στις αρχές, χωρίς να είναι ο ίδιος εμπλεκόμενος και χωρίς να έχει ίδιον όφελος, σε υποθέσεις:
- δωροδοκίας/δωροληψίας πολιτικών αξιωματούχων
- δωροδοκίας/δωροληψίας δικαστών
- δωροδοκίας δημοσίων υπαλλήλων
- εμπορίας / επιρροής μεσαζόντων (άρθρο 237Α Π.Κ.)

" και τις συναφείς με αυτές πράξεις", όπως αναφέρει το νέο άρθρο 45Β του Ποινικού Κώδικα

Επομένως, μόνο οι μάρτυρες για αυτά τα αδικήματα και συναφείς με αυτά πράξεις μπορούν να χαρακτηριστούν μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος.

Πώς γίνεται ο χαρακτηρισμός

Το παραπάνω πρόσωπο χαρακτηρίζεται "μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος" με:
- πράξη του κατά τόπον αρμόδιου εισαγγελέα ή του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς (υπηρετούν δύο, μία στην Αθήνα κι ένας στην Θεσσαλονίκη
- ύστερα από έγκριση του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου που εποπτεύει τους Εισαγγελείς Εγκλημάτων Διαφθοράς.

Πώς προστατεύεται ο μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος


Προστασία από μηνύσεις: αν ο Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κρίνει οτι δεν είναι απαραίτητη η δίωξη του μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος, παραγγέλλει στον αρμόδιο εισαγγελέα να μην ασκήσει ποινική δίωξη ύστερα από μήνυση εναντίον του μάρτυρα αυτού για:
- συκοφαντική δυσφήμηση
- ψευδορκία
- ψευδή καταμήνυση
- παράβαση επαγγελματικού απορρήτου
- παράβαση προσωπικών δεδομένων

Γι' αυτό οι εισαγγελείς που λαμβάνουν τέτοιες μηνύσεις πρέπει να ειδοποιούν τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου προκειμένου να εξεταστεί μήπως στρέφονται κατά "μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος", ώστε να κριθεί κατά πόσον πρέπει να ασκηθεί ποινική δίωξη ή όχι.

Προστασία από αντίποινα: οι μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος μπορούν να ζητήσουν υπαγωγή στις διατάξεις του Ν.2928/2001, για την φύλαξή τους, την απόκρυψη του ονόματός τους στο στάδιο της κατάθεσης, την μετάθεση/μετάταξη/απόσπαση αν ειναι δημόσιοι υπάλληλοι (ακόμη και χωρίς την δημοσίευση της απόφασης στο ΦΕΚ), την μεταβολή στοιχείων ταυτότητας και την μετεγκατάσταση σε άλλη χώρα (για τις διαδικασίες αυτές εκκρεμεί η έκδοση υπουργικής απόφασης). 

Προστασία στην υπηρεσία: οι δημόσιοι υπάλληλοι που έχουν χαρακτηρισθεί "μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος", σύμφωνα με το νέο άρθρο 26 του Υπαλληλικού Κώδικα, δεν παραλείπονται στην διαδικασία προαγωγής, δεν υπόκεινται σε οποιαδήποτε πειθαρχική διαδικασία ή τιμωρία, δεν απολύονται, δεν υφίστανται δυσμενή διακριτική μεταχείριση ιδίως σε θέματα υπηρεσιακής εξέλιξης, μετακίνησης ή τοποθέτησης

Ανάκληση του χαρακτηρισμού

Με την ίδια διαδικασία (δηλαδή με πράξη του, κατόπιν έγκρισης από τον Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου) ο εισαγγελέας μπορεί να ανακαλέσει την πράξη χαρακτηρισμού του προσώπου ως "μάρτυρα δημοσίου συμφέροντος", σε οποιοδήποτε στάδιο της ποινικής δίκης, αν κρίνει ότι δεν συντρέχουν οι λόγοι για τους οποίους εκδόθηκε.