ΜΙΝΥΕΣ ΟΙ ΑΤΛΑΝΤΕΣ

Η Θεσσαλία κατά την αρχαιότητα καταλάμβανε μία περιοχή από τον Όλυμπο μέχρι την Οίτη και τον Μαλιακό κόλπο. Ήταν χωρισμένη σε έναν αριθμό φυλετικών κρατιδίων. Τα ισχυρότερα απ' αυτά, η Θεσσαλιώτιδα,η Πελασγιώτιδα, η Εστιαιώτιδα και η Φθιώτιδα συγκρότησαν μία κοινοπολιτεία γνωστή ως κοινό των Θεσσαλών. Ο αρχηγός της κοινοπολιτείας ονομαζόταν Ταγός και επιλεγόταν ανάμεσα στους τέσσερις ηγεμόνες των Θεσσαλικών κρατών. Οι Θεσσαλοί κυριαρχούσαν επίσης στα γειτονικά κράτη των Περραιβών στα βόρεια, των Αινιανών και των Μαλιέων στα νότια και των Μαγνητών στα ανατολικά.

Οι Θεσσαλοί αναμίχθηκαν στον πρώτο ιερό πόλεμο που ξέσπασε με αφορμή τον έλεγχο του μαντείου των Δελφών και για σύντομο διάστημα (περίπου 20 ετών) κυριάρχησαν πάνω στους Φωκείς. Οι Θεσσαλοί κατά τους Περσικούς πολέμους συμμάχησαν με τους Πέρσες. Μετά την ήττα των Περσών έγιναν σύμμαχοι των Αθηναίων στάση που κράτησαν μέχρι τον Πελοποννησιακό πόλεμο. Η Θεσσαλία απέκτησε δύναμη όταν έγινε ταγός ο τύραννος των Φερών Ιάσονας. Η περίοδος αυτή ήταν σύντομη και τα επόμενα χρόνια η Θεσσαλία υποτάχθηκε στους Μακεδόνες του Φιλίππου.

Σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Θεσσαλίας τους ήταν η Λάρισα, οι Φερές, η Άρνη, οι Παγασές, οι Φθιώτιδες Θήβες, η Φαρκαδόνα, η Φάρσαλος, η Κραννών, η Τρίκκη κ.α.

Οι Μάγνητες ήταν αρχαίο ελληνικό φύλο που κατοικούσε στην περιοχή του Πηλίου και της Όσσας, στην ανατολική Θεσσαλία. Οι Μάγνητες πιθανόν ήταν συγγενικό φύλο με τους Μακεδόνες. Εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Θεσσαλίας την περίοδο των μεγάλων μετακινήσεων των ελληνικών φύλων, κατά τον 12ο αιώνα π.Χ. Τον 10ο αιώνα ίδρυσαν δύο αποικίες στην Μικρά Ασία που έφεραν και οι δύο το όνομα Μαγνησία. Η Μαγνησία του Σιπύλου, χτισμένη στους πρόποδες του όρους Σίπυλο στις όχθες του ποταμού Έρμου και η Μαγνησία του Μαιάνδρου στις όχθες του ποταμού Μαίανδρου. Από τις δύο αυτές πόλεις η περιοχή της Μικράς Ασίας ανατολικά της Ιωνίας ονομάστηκε Μαγνησία. Μαγνησία επίσης ονομάστηκε η περιοχή εγκατάστασης των Μαγνητών στην Θεσσαλία, ονομασία που διατηρεί η περιοχή μέχρι σήμερα. Οι Μάγνητες δεν διατήρησαν την ανεξαρτησία τους αλλά υποτάχτηκαν και έγιναν Περίοικοι των Θεσσαλών πιθανόν στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ.

Οι Περραιβοί ήταν αρχαίο ελληνικό πελασγικό φύλο που διέμενε στην αρχαία Θεσσαλία, πριν την κάθοδο άλλων φυλών που κατίσχυσαν αυτούς υπό το όνομα Λάπιθες (αιολικό φύλο), και στη συνέχεια από τους εκ Μακεδονίας Δωριείς. που ζούσε στη λεγόμενη Περραιβία. Πήραν μέρος στον πόλεμο της Τροίας και στην Μάχη των Θερμοπυλών. Πρωτεύουσά τους ήταν η Φάλαννα, και η πιο σημαντική πόλη ήταν η Ελασσόνα. Οι Περραιβοί, αν και ζούσαν υπό την εξουσία των Θεσσαλών, συμμετείχαν στο Αμφικτυονικό Συνέδριο με δύο ψήφους. Ο Φίλιππος απάλλαξε τους Περραιβούς από την εξουσία της Θεσσαλίας και έθεσε το βασίλειό τους υπό τον έλεγχο των Μακεδόνων, όπου παρέμεινε ως την κατάκτηση από τους Ρωμαίους το 196.

Το όνομα της Θεσσαλίας συνδέεται με τους αρχαιότερους ελληνικούς μύθους. Μυθικός ήρωας της Θεσσαλίας αναφέρεται ο Θεσσαλός. Αυτός, κατά την παράδοση, ήταν γιος του Ηρακλή και της Χαλκιόπης. Άλλοι τον θεωρούν γιο του Ιάσονα και της Μήδειας, που σώθηκε και, επιστρέφοντας, έγινε βασιλιάς της Θεσσαλίας και της έδωσε το όνομά του. Η Θεσσαλία λεγόταν και Πελασγία, Αιολίς και Πανδώρα. Η χώρα φαίνεται πάντως ότι πήρε το όνομά της από τους Θεσσαλούς που την κατάκτησαν την εποχή του Τρωικού πολέμου.

ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Η συγκέντρωση της διοίκησης και των αμυντικών δυνάμεων των Θεσσαλών έγινε με την σύσφιξη των διαφόρων θεσσαλικών ηγεμονιών σε ένα ομοσπονδιακό κράτος, του οποίου πρώτος άρχοντας χρίσθηκε από την Πυθία, ο Λαρισαίος Αλεύας, ο Πύρρος. Ο Αλεύας διαίρεσε πρώτος την χώρα σε τέσσερα τμήματα, που στην επίσημη γλώσσα ονομαζόταν τετραρχίες ή τετράδες ή μοίρες.

Οι θεσσαλικές τετραρχίες ήταν οι εξής :

Α. Η Θεσσαλιώτιδα, που περιελαμβανόταν μεταξύ Εστιαιώτιδας και Φθιώτιδας, δίπλα στα σύνορα των Αθαμάνων και των Δολόπων ,όπου βρίσκεται ο περίφημος συνοικισμός της Μητρόπολης και αρχαιότατη αιολική Άρνη, στην θέση της οποίας ιδρύθηκε αργότερα το θεσσαλικό Κιέριο

Β. Η Πελασγιώτιδα, που περιελάμβανε την ανατολική περιοχή της Θεσσαλίας με τις πόλεις της Λάρισας και των Φερών.

Γ. Η Φθιώτιδα, δηλαδή η περιφέρεια της ισχυράς Φαρσάλου. Η Φάρσαλος ήταν, κατά την αρχαιότητα, μία από τις ισχυρότερες θεσσαλικές πόλεις. Δεύτερη στην δύναμη μετά την Πελασγιώτιδα.

Δ. Η Εστιαιώτιδα, δηλαδή η δυτική περιοχή στην οποία βρίσκονταν οι αρχαίες πόλεις Τρίκκη και Αιγίνιον.

Η διαίρεση αυτή δεν είχε εθνικό χαρακτήρα, αλλά γεωγραφικό και οικονομικό, αν και εμφανίζεται, κατά την παράδοση, ως διοικητικό έργο του μυθικού βασιλιά των Θεσσαλών, του Αλεύα, του Πύρρου.

ΟΙ ΘΕΣΣΑΛΟΙ ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΚΤΥΟΝΙΑ ΤΩΝ ΔΕΛΦΩΝ

Η Αμφικτυονία των Δελφών προέκυψε από την συγχώνευση μικρών αμφικτυονικών ιερών κα διοικούνταν από το « Συνέδριον » (24 μόνιμα μέλη, οι ιερομνήμονες ), στο οποίο εκπροσωπούνταν, με δύο μέλη το κάθε ένα από τα 12 φύλα της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Ελλάδας. Ονομαζόταν και « Πυλαία », επειδή αρχικώς οι Σύνεδροι συγκεντρώνονταν στις Θερμοπύλες ( Πύλαι ήταν το αρχαϊκό τους όνομα ). Το Συνέδριον προστάτευε την περιουσία του Ιερού του θεού Απόλλωνα στους Δελφούς, μεριμνούσε για τις θρησκευτικές τελετές, επέβαλε πρόστιμα στους παραβάτες, κήρυττε πολέμους και γενικότερα είχε ανώτατη δικαιοδοσία στις « Αμφικτυονίδες », δηλαδή στις πόλεις- μέλη. Αρχικώς, η Αμφικτυονία ήταν μία συνέλευση γειτονικών φύλων, « Αμφικτυόνων » γύρω από το ιερό, αλλά συν τω χρόνω εξελίχθηκε σε ισχυρό πολιτικό και θρησκευτικό θεσμό. Η Αμφικτυονία συνετέλεσε τα μέγιστα στην εθνική ενότητα των Ελλήνων και στην καθολίκευση του ονόματος : ΈΛΛΗΝΕΣ. Μυθικός ιδρυτής της ήταν ο Αμφικτύων, γιός του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, αδελφός του Έλληνα. Τα φύλα, που μετείχαν σε αυτήν, ονομάζονταν ευθύς εξ ‘ αρχής Έλληνες. Μετείχαν οι Θεσσαλοί και όλοι οι Περίοικοί τους , δηλαδή οι Αχαιοί Φθιώτες, οι Περραιβοί, οι Μάγνητες, οι Μαλιείς, οι Αινιάνες, καθώς και φύλα της Κεντρικής Ελλάδας όπως ήταν οι Φωκείς. Την προεδρία ασκούσαν ανέκαθεν οι Θεσσαλοί και μετά την κατάκτηση της Φωκίδας κατά τον 6 ο π.Χ. αιώνα η Δελφική Αμφικτυονία έγινε αποκλειστικά « όργανο » των Θεσσαλών.

Η ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ ΤΗΣ ΦΑΡΣΑΛΟΥ

Πρώτη ολιγαρχία, ήπιας μορφής, εμφανίζεται αυτή της Φαρσάλου κατά την 4 η π.Χ. εκατονταετηρίδα, όπως αποδεικνύει η επιγραφή που βρέθηκε στο Ρύζι, χωριό κοντά στα Φάρσαλα. Σύμφωνα με το ψήφισμα αυτό, η πόλη των Φαρσάλων σε 176 συμπολεμιστές και συμπράξαντες στην διοίκηση της χώρας «… πάνσα, προθυμία.. . » απένειμε το δικαίωμα του πολίτη, αφού έδωσε σε αυτούς 60 πλέθρα ( 57 στρέμματα ), τα οποία κατά πάσα πιθανότητα ήταν όρος , απαιτούμενος στην Φάρσαλο για κάθε ενήλικο ( ειβάταν ), προκειμένου να ασκήσει τα πολιτικά του δικαιώματα.

Η ολιγαρχία της Φαρσάλου ήταν πολίτευμα όχι τυραννικό, αλλά συντηρητικό και συνίσταται στα εξής :

1. Εκλέξιμοι στην εξουσία ήταν μόνο, όσοι κατείχαν περιουσία. Οι άποροι αποκλείονταν από την εξουσία, ωστόσο με την απόκτηση ορισμένης περιουσίας αποκτούσαν τα αναγκαία προσόντα προς εξάσκηση των πολιτικών δικαιωμάτων.

2. Όταν η απαιτούμενη, για τους εκλέξιμους, περιουσία ήταν μεγάλη, αυτοί από την τάξη τους εξέλεγαν την εξουσία.

Οι δυναστείες αποτελούνταν από οικογένειες, οι οποίες κληρονομικά κατείχαν πολύ μεγάλες περιουσίες. Σημειωτέον, ότι η έννοια της περιουσίας ταυτίζεται με την ιδιοκτησία της γης, γιατί σε όλες τις δημοκρατικές πόλεις, κριτήριο διαίρεσης των πολιτών αποτελούσε το μέγεθος της ιδιόκτητης γης.

ΤΑΓΕΙΑ

Όσες φορές η Θεσσαλία βρισκόταν σε περίοδο εξαιρετικής ανάγκης, οι μεγάλες πόλεις της δημιουργούσαν κρατική ενότητα για την ανάδειξη ενός κοινού αρχηγού, ο οποίος έφερε τον τίτλο : Ταγός.

Η λέξη: Ταγός παράγεται από το ρήμα τάττω ή τάσσω και δηλώνει τον πολέμαρχο, τον στρατηγό. Είναι λέξη θεσσαλικής προέλευσης, γεγονός που μαρτυρά, ότι η ταγεία είναι θεσσαλικός θεσμός ( πρβλ. Ξενοφ. Ελλην. 1,8,9,12,18,19, Υ. 14 ). Ο Ταγός προερχόταν πάντοτε από αριστοκρατικές οικογένειες, όπως οι Αντιοχίδες της Φαρσάλου, οι Αλευάδες της Λάρισας, οι Σκοπάδες της Κραννώνος.

Ο εκάστοτε λοιπόν αναγορευόμενος Ταγός έπρεπε, να παραμείνει για τόσο χρονικό διάστημα, όσο απαιτούσε η κρισιμότητα των περιστάσεων. Συνήθως όμως παραβιαζόταν αυτός ο κανόνας. Έτσι εξηγείται το γεγονός, ότι μερικοί ταγοί εξουσίαζαν επί σειρά ετών ή ακόμα και ισόβια.

ΟΙ ΦΑΡΣΑΛΙΟΙ ΤΑΓΟΙ

Ένα από τα αριστοκρατικά γένη της Θεσσαλίας ήταν οι Αντιοχίδες. Ο Αντίοχος ( 515 π.Χ. ) περί του οποίου ομιλεί ο Θεόκριτος, διετέλεσε ταγός των Θεσσαλών και ο « βασιλεύων πάντων Θετταλών » κατά την χαρακτηριστική έκφραση του Αισχίνου του Σωκρατικού. Φιλοξένησε, στην αυλή του, τους συγχρόνους του μεγάλους ποιητές της αρχαίας Ελλάδας. Υμνεί στο ποίημά του ο Κείος ο Σιμωνίδης την φιλοξενία, τον πλούτο και την δύναμη του Αντιόχου. Στην Φάρσαλο με τον Αντίοχο συνέζησε ,ως ερωμένη του για πολλά έτη, η Θαργηλία. Η Θαργηλία ήταν διάσημη εταίρα, όργανο της περσικής διπλωματίας. Αυτή ασκούσε μέγιστη επιρροή σ ‘ αυτόν , όπως φανερώνεται στη σχετική βραχυλογία του Σουΐδα « βασιλεύσασα Θεσσαλών τριάκοντα έτη » . Η Θαργηλία υπήρξε μία από τις πρώτες Ιωνίδες εταίρες της Αρχαίας Ελλάδας, ονομαστή για το κάλλος που διέθετε την σοφία και την δύναμη. Τα προσόντα αυτά στάθηκαν ικανά, ώστε να διασπείρει αρχές μηδισμού στο πολιτικό παρασκήνιο διαφόρων ελληνικών πόλεων και να καταστήσει άνδρες ικανούς και πολιτικά ισχυρούς, πολύτιμους φίλους και συμμάχους του Βασιλέα των Περσών. Ετάγευσε στην Θεσσαλία και ο Εχεκρατίδας, ο οποίος είχε αφιερώσει το πρώτο άγαλμα του Απόλλωνα στους Δελφούς.

Ως Ταγός διετέλεσε και ο Φαρσάλιος Δάοχος για 27 συνεχή έτη, όπως αναγράφεται στο επίγραμμα του αναθηματικού Μνημείου, το οποίο ανίδρυσε στους Δελφούς ο ομώνυμος δισέγγονός του – Δάοχος – κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. « Δάοχος Αγία ειμί, πατρίς Φάρσαλος,απάσης Θεσσαλίας, άρξας, ου βία, αλλά νόμω επτά και είκοσ’ έτη ˙πολλή δε και αγλοκάρπω ειρήνη πλούτω τε έβρυε Θεσσαλία ». ( Είμαι ο Δάοχος ,γιός του Αγία, πατρίδα μου η Φάρσαλος. Εξουσίασα σ ’ ολόκληρη την Θεσσαλία, όχι με βίαιο τρόπο,αλλά σύμφωνα με τον νόμο για 27 έτη. Και πολλή ειρήνη και άφθονος σε καρπούς πλούτος ανάβλυζε στην Θεσσαλία. )

Ο μνημονευθείς Δάοχος, ήταν δισέγγονος του ταγού Δαόχου, πλουσιώτατος, διορίσθηκε τετράρχης της Φθίας από τον βασιλιά Φίλιππο Β΄ και στάλθηκε το 338 π.Χ. ως πρέσβης στην Θήβα. Ο Δάοχος αυτός αφιέρωσε στην πατρίδα του, την Φάρσαλο πολυάριθμους χάλκινους ανδριάντες των προγόνων του, έργα του περίφημου γλύπτη, Λυσίππου.

Άλλος βασιλιάς της Φαρσάλου υπήρξε ο Ορέστης, γιός του Εχεκρατίδα Β΄.

Αξιομνημόνευτο είναι το γεγονός, ότι επί της ταγείας του Αγελάου συστάθηκε το « Κοινόν των Θετταλών » , στο οποίο έλαβαν μέρος όλες οι θεσσαλικές πόλεις εκτός από των Φερών. Ο Αγίας, που αναφέρεται στο επίγραμμα του αναθηματικού Μνημείου των Δελφών, γιός του Ακνονίου , ήταν κορυφαίος Παγκρατιστής ( Παγκράτιο είναι αγώνισμα και συνδυάζει στοιχεία της πάλης και της πυγμαχίας ), από την Φάρσαλο. Σημείωσε νίκες αξιοζήλευτες και αξιοθαύμαστες. Αυτές ήταν δύο φορές στην Ολυμπία, το 416 & 413 π.Χ. , πέντε φορές στα Νέμεα, τρείς στα Πύθια και πέντε φορές στα Ίσθμια

« ΑΠΙΣΤΑ ΤΑ ΤΩΝ ΘΕΤΤΑΛΩΝ »

« Ταύτα γαρ άπιστα μεν ην δήπου φύσει και αεί πάσιν ανθρώποις, κομιδή δ΄ (άπιστα ) ώσπερ ην, και έτσι νυν τούτω ».

(Διότι αυτοί άπιστοι μεν ήσαν βεβαίως εκ φύσεως και πάντοτε προς όλους τους ανθρώπους, πάρα πολύ άπιστοι, όπως ακριβώς ήσαν και είναι τώρα προς αυτόν Δημοσθένους Ολυνθιακός, Ι, 22.)

Η περίφημη αυτή φράση του Δημοσθένη, στον πρώτο Ολυνθιακό, όπως λέει Δ. Χατζηγιάννης δεν σημαίνει τίποτε άλλο, από το ότι η πολιτική της αρχαίας Θεσσαλίας δεν υπήρξε ποτέ ξεκάθαρη στους εξωτερικούς προσανατολισμούς της, αλλά κυμαίνεται διαρκώς «απιστούσα» προς όλους!

Εμείς φταίμε, που κατείχαμε την τέχνη της διπλωματίας από αρχαιοτάτων χρόνων; Και όταν λέμε «αρχαιοτάτων χρόνων», εννοούμε την εποχή, που άλλοι λαοί, δεν διέθεταν καν εξωτερική πολιτική, γιατί δεν είχαν δημιουργήσει πολιτικές και κοινωνικές δομές. Εν αντιθέσει με Εμάς!

Προφανώς κίνητρο του Δημοσθένη, ήταν να δημιουργήσει εντυπώσεις, ως δεινός ρήτορας που ήταν, και να κατευθύνει την Κοινή Γνώμη.

Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΦΑΡΣΑΛΙΩΝ

Ζωηρή εικόνα του πράγματος παρέχει ο Θεόπομπος. Ο ίδιος αφηγείται, ότι οι Φαρσάλιοι σπαταλούσαν τον καιρό τους σε διασκεδάσεις, είτε με τις ορχηστρίδες και τις αυλήτριδες, είτε με τους κύβους, την οινοποσία και άλλα παρόμοια «ευγενή» ενδιαφέροντα. Ως μόνη φροντίδα είχαν, να παραθέτουν γεύματα πλούσια σε είδη εδεσμάτων .

Ο Αθήναιος χαρακτηρίζει τους Φαρσαλίους «ευτραπέζους», δηλαδή καλοφαγάδες και πολυφαγάδες.

Ο Αριστοφάνης μας παρέχει την μαρτυρία, ότι τις μεγάλες μερίδες του κρέατος οι αρχαίοι τις ονόμαζαν «Θετταλότμητον κρέας».

Ο Λουκιανός τους θέλει εξαιρετικούς χορευτές και ο Ηρακλείδης, προσπαθώντας να δώσει μία ψυχοσυνθετική προσέγγιση, υποστηρίζει ότι το Θεσσαλικό Ήθος «έχει το γαύρον (= αγερωχία, υπερηφάνεια )».

Ο Κριτίας & ο Κρατίνος θεωρούσαν την πολυτέλεια των Φαρσαλίων, εν γένει στην δίαιτα δηλαδή στον τρόπο ζωής και στην αμφίεση, παροιμιώδη, σε βαθμό που θα μπορούσε να συγκριθεί μόνο με αυτή των Περσών.

Η φήμη των Φαρσαλίων για την φρόνηση, την αρετή, την γενναιότητα, την φιλοξενία, την μεγαλοπρέπεια και την αρχοντιά ήταν τεραστία, τόσο που αποτελούσε αποφθεγματική φράση ο «Θετταλικός τρόπος», (πρβλ. « ην δε [ εννοείται ο Πολυδάμαντας] και άλλως φιλόξενος και μεγαλοπρεπής τον Θετταλικόν τρόπον » Ξενοφ. Ελλην. VI, 1, 3.

Ο ΘΕΟΣ ΠΟΣΕΙΔΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΙΠΠΙΚΟ

Ο θεός Ποσειδών ήταν θεός των θαλασσών, των ποταμών, των λιμνών, των πηγών και γενικά των υδάτων, ωστόσο ήταν και θεός τη ξηράς, εξ΄ού και τα επίθετα του Γαιήοχος, Ενοσίχθων, Ενοσίγαιος ( ο κρατών την Γη, ο σείων την Γη ), καθώς και των σεισμών. Λατρευόταν παντού, σε όλη την Ελλάδα ως Σωτήρ, Πόντιος, Πατριγένειος, Φράτριος. Στην Θεσσαλία ενώθηκε με την νύμφη Τυρώ, λαμβάνοντας την μορφή του ποτάμιου θεού Ενιπέα, που αγαπούσε η Τυρώ. Άλλος μύθος αναφέρει, ότι με την τρίαινά του, έσχισε στα δύο την Όσσα ( Κίσσαβο ), ώστε να χυθούν τα νερά της θεσσαλικής λίμνης στο Αιγαίο Πέλαγος και να αποκαλυφθεί ο εύφορος και πλουτοπαραγωγικός κάμπος.

Ιερά ζώα του ήταν ο ίππος, ο ταύρος και το δελφίνι. Στην Θεσσαλία λατρευόταν ως Ίππιος, Δαμαίος και Ίμψιος δηλαδή Ζύγιος, με τελετές ιπποδρομιών. Πίστευαν, ότι αυτός δημιούργησε, δάμασε και έζευξε το άλογο. Πανάρχαιο κέντρο της λατρείας του υπήρξε η Θεσσαλία, από εκεί διαδόθηκε στους Δελφούς, στην Αττική, στην Πελοπόννησο και αλλού.

Δεν είναι τυχαίο, ότι στα νομίσματα διαφόρων θεσσαλικών πόλεων απεικονιζόταν το ιερό ζώο του, ο ίππος, όπως και ο ίδιος ο Ποσειδών . Ήταν για τους Θεσσαλούς , ο προστάτης του περίφημου Ιππικού τους, του πιο αξιόμαχου σε όλη την Ελλάδα. Αυτό αποδίδεται και στον σχηματισμό που έπαιρνε ως ρόμβος, για να ελίσσεται στην μάχη. Το μέτρο αυτό επινοήθηκε από κάποιον ονόματι Ιλίωνα.

Ο σχηματισμός αυτός επέτρεπε την ευχερή παράταξη προς κάθε κατεύθυνση, μαχόταν δε φαλαγγηδόν ( πρβλ. Πολύβιος, « Θετταλών γουν ιππείς κατ’ ίλην και φαλαγγηδόν » ).

Για την σχέση του θεού Ποσειδώνα με το θεσσαλικό Ιππικό εμπνεύστηκε τους ακόλουθους στίχους ο Λουκιανός στο έργο του « Φαρσαλίς ». (πρβλ. Pharsalia, VI, 397 ):

Primus ab aequora percussis cuspide saxis

Thessalicus sonipes, bellis feralibus omen

Exsiluit .

Πρώτος από το πέλαγο και με την τρίαινά του

Τον βράχο, αφού έκρουσε φήμη καλή εβγήκε

Και Άλογο Θεσσαλικό αήττητο σ ‘ αγώνες .

( ελεύθερη ποιητική μετάφραση του Λάκη Βαϊρακλιώτη ).

Επίσης, ο μέγιστος των ποιητών μας, ο Όμηρος, ονομάζει την Θεσσαλία « Ιππόβοτον Άργος » ( Ιλιάς Γ΄ 75 ). Ο Σωκράτης διαλεγόμενος με τον Θεσσαλό Μένωνα , μνημονεύει το χαρακτηριστικό γνώρισμα της Θεσσαλίας, το Ιππικό της.

« Ω Μένων, προτού μεν Θεσσαλοί ευδόκιμοι ήσαν εν τοις Έλλησι και εθαυμάζοντο εφ ‘ ιππική τε και πλούτω, νυν δε εμοί δοκεί και επί σοφία ».

(Ω Μένωνα, αρχικά οι μεν Θεσσαλοί ήταν αξιόλογοι ανάμεσα στους Έλληνες και θαυμαστοί και για την ιππική τους τέχνη και για τον πλούτο, τώρα μου φαίνεται και για την σοφία ).Πλάτωνας, Μένων Ι.

Από τον Αριστοτέλη ειδικότερα πληροφορούμαστε, ότι στα Φάρσαλα υπήρχε η περίφημη φορβάς, που γεννούσε όμοια ακριβώς πουλάρια με το άλογο που διασταυρωνόταν. Γι ‘ αυτό ονομάστηκε « η Δικαία φορβάς », αφού δεν υπήρχε καμμία αμφιβολία για τον πατέρα ( Αριστοτέλους, Πολιτικά ΙΙ. 1262 ).

Η συνεχής ενασχόληση και το άμεσο ενδιαφέρον των κατοίκων της Φαρσάλου γύρω από τα άλογα, τους κατέστησε ειδικούς και μοναδικούς στην αρχαία Ελλάδα. Έτσι, εξηγείται , ότι πρόσεξαν και διέκριναν τον Βουκεφάλα μέσα από τόσα άλλα άλογα που επί αιώνες είχαν γεννηθεί εκεί. Όλοι οι Θεσσαλοί και ιδιαίτερα οι Φαρσάλιοι είχαν ταυτισθεί με τα άλογά τους , ώστε πολύ εύστοχα η Μ. Ρενώ έγραψε, ότι οι Θεσσαλοί « πρώτα μάθαιναν να ιππεύουν και ύστερα να περπατούν »

Οι Θεσσαλοί ίππευαν απ’ ευθείας στην ράχη του αλόγου, χωρίς εφίππιο και αναβολείς ( σέλα και στηρίγματα ποδιών ). Δίπλωναν τα πόδια κάτω από την κοιλιά του αλόγου. Πολλοί δεν χρησιμοποιούσαν χαλινάρι, αλλά έτρεχαν κρατημένοι από τον λαιμό του αλόγου, ώστε και στόχο να μην δίνουν και την αντίσταση του ανέμου να μειώνουν.

Κάπου εδώ και κάπως έτσι, έφθασε στο τέλος της και η αφήγηση αυτής της ενότητας. Θα ήθελα να κλείσω με την εξής φράση από την Γεωγραφία του Στράβωνα 15.27.c.699 , που αφορά στον Βουκεφάλα : « Πολεμιστής δ’ ην αγαθός ( ενάρετος ) … ».Το αυτό ισχύει και για τον Μέγα Πολεμιστή, Στρατηλάτη, Ηγέτη, Εκπολιτιστή, Ουμανιστή που τον ίππευε, τον Αλέξανδρο.