Ο τελευταίος Νάβαχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Τσέστερ Νεζ, ένας από τους 29 Ινδιάνους Νάβαχο που συμμετείχαν στη δημιουργία του κώδικα επικοινωνίας, τον οποίο δεν κατόρθωσαν να σπάσουν οι Ιάπωνες κατά διάρκεια του πολέμου, πέθανε χθες σε ηλικία 93 ετών.
«Μοιραστήκαμε τη δύναμη της γλώσσας μας με τον κόσμο κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν οι 29 πρώτοι «code talkers» κατατάχθηκαν εθελοντικά. Δυστυχώς, χάσαμε τον τελευταίο επιζώντα από αυτούς τους 29 άνδρες, τον Τσέστερ Νεζ, που πέθανε στον ύπνο του», ανακοίνωσε ο πρόεδρος της εθνότητας των Νάβαχο Μπέν Σέλι.
Ο δεκανέας Τσέστερ Νεζ στρατολογήθηκε μαζί με 28 ακόμη Νάβαχο από το Σώμα των Πεζοναυτών το 1942 για τη δημιουργία μίας κωδικοποιημένης γλώσσας, που θα χρησιμοποιείτο στις επικοινωνίες με τα πεδία των συγκρούσεων με βάση τη γλώσσα των Νάβαχο. «Είμαι πολύ υπερήφανος για το ότι οι Ιάπωνες έκαναν τα πάντα για να σπάσουν τον κώδικα, αλλά δεν το κατάφεραν ποτέ», είχε δηλώσει ο ίδιος πέρυσι σε εφημερίδα του αμερικανικού στρατού.
Επειδή η γλώσσα των Νάβαχο είναι τονική και δεν είναι γραπτή, είναι εξαιρετικά δύσκολο για κάποιον που δεν είναι η μητρική του γλώσσα να την μάθει. Ο κώδικας δημιούργησε μία αλφάβητο βασισμένη σε αγγλικές λέξεις όπως «ant» για το A, οι οποίες στη συνέχεια μεταφράσθηκαν στην αντίστοιχη λέξη στη γλώσσα των Νάβαχο. Έτσι, για παράδειγμα, η λέξη «moasi» που σημαίνει «γάτα» (cat) αντιστοιχούσε στο γράμμα C.
Στο πεδίο της μάχης, οι Ινδιάνοι «code talkers» μετέδιδαν έτσι προφορικά κρυπτογραφημένα μηνύματα στη γλώσσα τους. Ο κώδικας παρέμεινε μυστικός μέχρι τη δεκαετία του '80, για την περίπτωση που θα ήταν χρήσιμος και σε άλλον πόλεμο.
