Οι Έλληνες της Ουκρανίας από την αρχαιότητα ως σήμερα

Όλος ο κόσμος μιλά για τον εμφύλιο στην Ουκρανία, για πολλούς Έλληνες φαίνεται σαν κάτι πολύ μακρινό που δε θα έπρεπε να μας απασχολεί. Έχουμε δικά μας προβλήματα.

Όμως η Ουκρανία δεν είναι κάτι τόσο μακρινό και δεν είναι ξένο προς την Ελλάδα. Το Ελληνικό στοιχείο κυριαρχούσε στη περιοχή απ τον 6ο πχ αιώνα, που άρχισε η αποίκιση στα παράλια της Μαύρης θάλασσας και στην χερσόνησο της Κριμαίας.

Να μη ξεχνάμε  πως εκεί ήταν και μυθική Κολχίδα από όπου ο Ιάσονας πήρε το χρυσόμαλλο δέρας.

Ακόμα και σήμερα η Κριμαία είναι αυτόνομη δημοκρατία με  δικό της κοινοβούλιο 99 βουλευτών, πρωθυπουργό, κυβέρνηση, ακόμα και σημαία, πρωτεύουσα της η Συμφερόπολη (Ακμεστζίτ στα Κριμαϊκά). Τις σημαντικές αποφάσεις όμως της παίρνει το Κίεβο, η κεντρική Ουκρανική κυβέρνηση.

Οι κάτοικοι της Κριμαίας είναι 20%Τάταροι που μιλούν Κριμαϊκά (Ταταρικά) 30% Ουκρανοί και 50% Ρωσόφωνοι που σε αυτόύς είναι οι  περίπου150 χιλ Έλληνες που ζουν στη Κριμαία και στα παράλια της Αζοφικής και πολλοί Εβραίοι, Τσερκέζοι, Λεβαντίνοι, Αρμένιοι και άλλες μειονότητες.

Συμφερόπολη

Μέχρι το 13ο αιώνα που ήρθαν οι Τάταροι το Ελληνικό κράτος στη Χερσόνησο της Κριμαίας άκμαζε,  μα και μετά η ελληνική παρουσία παρέμενε ισχυρή, κράτησε κάποια εδάφη στην Kριμαία, ενώ Βενετοί και Γενοβέζοι δημιουργούν λιμενικές εγκαταστάσεις.  μέχρι να τα πάρουν οι Οθωμανοί το 1485.

Ως το 1778, μέρος του ελληνικού πληθυσμού έμεινε σε εδάφη που του παραχώρησε η αυτοκράτειρα της Pωσίας Aικατερίνη.

Αρχαίο Ποντικάπαιο

Tα ερείπια των αρχαίων ελληνικών πόλεων Σεβαστούπολη, Παντικαπαίου (Κιμμέριος Βόσπορος), Xερσονήσου, Φαναγόρειας, Θεοδόσιας κ.ά. μαρτυρούν την παλιά δόξα των Eλλήνων.

Στη Σοβιετική ένωση του Στάλιν με διάταγμα το 1937 οι Ελληνικοί σύλλογοι χαρακτηρίστηκαν κατασκοπευτικοί,  ακολούθησε, μια εθνοκάθαρση και πραγματική τραγωδία για το μικρό ελληνικό λαό της Αζοφικής. Κλείστηκαν τα ελληνικά σχολεία, το θέατρο, η εφημερίδα, καταργήθηκε το λαογραφικό συγκρότημα. Καταστράφηκαν ακόμα και όλα τα έγγραφα που θύμιζαν την ύπαρξή τους. Με ψευδείς κατηγορίες, εκτελέστηκαν όλοι οι Έλληνες διανοούμενοι, καθώς και χιλιάδες εργάτες και αγρότες ελληνικής καταγωγής. Δεν υπήρχε ελληνική οικογένεια που να μην είχε χάσει ένα μέλος της από τις καταπιέσεις αυτές. Παραμένουν άγνωστα μέχρι σήμερα οι τόποι εκτέλεσης και ταφής των θυμάτων του Στάλιν.

Με την άνοδο στην εξουσία του Νικήτα Χρουστσώφ, οι Έλληνες της Ουκρανίας, όπως και της υπόλοιπης πρώην Σοβιετικής Ένωσης, απέκτησαν σχετική πολιτική ελευθερία. Στη δεκαετία του ’70 είχε συσταθεί μια λογοτεχνική ομάδα των Ελλήνων ποιητών που συναντιούνταν κάθε καλοκαίρι στο εξοχικό «Αζοφικό αγλάρ» («Το χελιδόνι της Αζοφικής») του ποιητή Δημήτρη Δεμερντζή.

  Στις 25 Ιανουαρίου 1989 στη Μαριούπολη, ιδρύθηκε ο πρώτος ελληνικός σύλλογος. Με πρωταρχικός σκοπός την αναγέννηση της ελληνικής διαλέκτου της Μαριούπολης και η εκμάθηση της νέας ελληνικής γλώσσας. Την 25η Μαρτίου του ίδιου χρόνου γιορτάστηκε για πρώτη φορά η εθνική μας εορτή και ακούστηκε και ο εθνικός ύμνος. Στη γιορτή αυτή είχαν έρθει Έλληνες από τα γύρω χωριά, χόρευαν στη διάρκεια της συναυλίας τους ελληνικούς τοπικούς χορούς. Μετά από τη συναυλία, οι άνθρωποι αγκαλιάζονταν και έκλαιγαν: για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, από τη σκηνή ακουγόταν η μητρική τους γλώσσα.


 Από το 1992 έως το 2000 στον τοπικό δημοτικό ραδιοφωνικό σταθμό, δυο φορές το μήνα μεταδίδονταν η εκπομπή "Καλησπέρα". Από το 1992 έως 1995 στο Ντονέτσκ εκδίδονταν η εφημερίδα "Λόγος", ενώ από το 1994 άρχισε να κυκλοφορεί η εφημερίδα  "Χρόνος" του ελληνικού συλλόγου της Μαριούπολης και το 1996 άνοιξε Ελληνικό προξενείο!