στόχος των Βουλγάρων ...στη γερμανοκρατούμενη Μακεδονία 1941' - 1943

 

Αποσπασματικά σας μεταφέρουμε μια πολύ καλή εργασία μαθητών από τις Σέρρες.Την δημοσίευση τους βρήκαμε στην ηλεκτρονική βιβλιοθήκη Σερρών ,από όπου μπορείτε να την αναγνώσεε ολόκληρη .

 

 

Βούλγαροι στρατιώτες στο σιδηροδρομικό σταθμό Σερρών   

Θρησκευτική ζωή

Ο στόχος των Βουλγάρων όσον αφορά τον τομέα αυτόν ήταν ο αφελληνισμός της εκκλησίας στην Αν. Μακεδονία και τη Θράκη. Ως πρώτο βήμα λοιπόν ήταν η απέλαση των Ελλήνων Μητροπολιτών στη γερμανοκρατούμενη περιοχή, ενώ σκληρές ήταν και οι διώξεις που υπέστη επίσης και ο κατώτερος ελληνικός κλήρος. Διοικητικά με την απόφαση της Συνόδου της Βουλγαρικής εκκλησίας της 29ης Απριλίου 1941, οι κατεχόμενες περιοχές αποτέλεσαν δύο εκκλησιαστικές επαρχίες: Μαρώνειας (Κομοτηνή, Αλεξανδρούπολη, Διδυμότειχο, Ξάνθη, Σουφλί, Φέρρες) και Δράμας (Δράμα, Καβάλα, Σέρρες, Σιδηρόκαστρο σε συνένωση με τη Στρώμνιτσα) και υπήχθησαν στις Βουλγαρικές Μητροπόλεις Νευροκοπίου (η Ανατολική Μακεδονία) και Φιλιππουπόλεως (η Θράκη). Οι παλαιές Ελληνικές Μητροπόλεις καταργήθηκαν και οι δύο νέες εκκλησιαστικές επαρχίες διαιρέθηκαν σε επτά Εκκλησιαστικές Περιοχές, οι οποίες διοικούνταν από Αρχιερατικούς Επιτρόπους (Δράμα, Σέρρες, Σιδηρόκαστρο, Κομοτηνή, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Ξάνθη).

Οι Βούλγαροι επέβαλαν το βουλγαρικό τυπικό στις ακολουθίες, και καθιέρωσαν το βουλγαρικό εορτολόγιο και το παλιό ημερολόγιο το οποίο ίσχυε τότε στην Βουλγαρία.
Στις 28 Μαΐου 1941 όργανα της βουλγαρικής διοίκησης εισέβαλαν στη μητρόπολη. Παρά τις διαμαρτυρίες του μητροπολίτη διεξήγαγαν έρευνα και του αφαίρεσαν τα αρχιερατικά άμφια την ποιμαντορική ράβδο και τη μίτρα και του ζητούν τη χρηματική του περιουσία. Στη συνέχεια ο Νατσάλνικ Γκρουπέη και ο στρατιωτικός διοικητής Τίρνεφ παρουσίασαν στο μητροπολίτη δήλωση περί εκούσιας αναχώρησής του την οποία μετά από απειλές και εξαναγκασμό υπέγραψε. Τελικά στις 5 Ιουνίου 1941 ο μητροπολίτης Κωνσταντίνος Μεγγρέλης αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη μητρόπολη και το ποίμνιό του και παραδόθηκε στη γερμανοκρατούμενη περιοχή. Στις 22 και 23 Ιουνίου 1941 ακολούθησαν συλλήψεις και βασανιστήρια σε βάρος ιερέων, μοναχών και ενός αρχιμανδρίτη με στόχο την οικειοθελή αναχώρηση τους από την πόλη και τον εκούσιο εκπατρισμό τους.

Με νόμο του Ιουνίου του 1941 τα εκκλησιαστικά ταμεία και η περιουσία των ναών κατασχέθηκαν ενώ αρκετοί μοναχοί εκδιώχθηκαν υπέστησαν ζημιές και αρπαγές. Επιπλέον τα εκκλησιαστικά βιβλία στην Ελληνική γλώσσα κατασχέθηκαν επίσης και όλοι οι Έλληνες αναγκάστηκαν να αγοράσουν νέα βουλγαρικά εκκλησιαστικά βιβλία. Τέλος όλες οι επιγραφές στο εσωτερικό και το εξωτερικό των ναών αντικαταστάθηκαν με βουλγαρικές. Με λίγα λόγια στον τομέα της εκκλησίας η πολιτική των Βουλγάρων ήταν η χειρότερη δυνατή, ενώ παραβίαζε και την Σύμβαση της Χάγης του 1907 για το Δίκαιο του πολέμου, σύμφωνα με την οποία η λατρεία των κατοίκων των κατεχομένων λόγω πολέμου περιοχών πρέπει να γίνονται σεβαστές από τις αρχές της κατοχής. Από την ίδια σύμβαση η λειτουργία φιλανθρωπικών ιδρυμάτων πρέπει να θεωρείται ιδιωτική και η παραβίασή της απαγορεύεται από το νόμο.

  

Ο Διοικητής του στρατού κατοχής των Νομών Σερρών και Δράμας, ειδοποιούσε με ειδική διαταγή τους κατοίκους όλων των περιοχών «προς γνώσιν και συμμόρφωσίν» τους για τα παρακάτω:

«Αριθ. Διαταγής 7/3755
Συμφώνως της ως άνω διαταγής της 3 τρέχοντος του μηνός 1941 του Διοικητού των Βουλγαρικών Στρατιωτικών Αρχών Κατοχής Ανατ. Μακεδονίας και Θράκης από σήμερον 5 Μαΐου 1941 εγκαθίσταται ολοκλήρως η Βουλγαρική και Πολιτική κατοχή άνωθεν της Γραμμής Δοξάτου, ποταμός Αγγίτης, Σταθμός Αγγίστης (έκτος), Τσιφλίκ, Μπάνιτσα, χωρίον Κεφαλάρι, χωρίον Κωνσταντινιά και χωρλιον Κρώμνη. Η ίδια Διοίκησις έρχεται επ΄ ονόματι του ιστορικού δικαίου της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, της τάξεως όλων των κατοίκων της περιφερείας ταύτης. Φωτεινόν μέλλον αναμένει όλους τους κατοίκους της ισχυράς και ηνωμένης Βουλγαρίας. Καλώ τους κατοίκους της κατεχομένης ζώνης να είναι εις γνώσιν και ολοκλήρως να συμμορφωθούν εις τας κάτωθι διατάξεις:

Από σήμερον αι Πολιτικαί και διοικητικαί αρχαί αναλαμβάνουν τα καθήκοντά των.
Από σήμερον η επίσημος ομιλουμένη και γραφομένη γλώσσα εις όλας τας Δημοσίας υπηρεσίας και παντού θα είναι η Βουλγαρική.
Όλοι οι κάτοικοι υποχρεούνται αμέσως να επανέλθουν εις τας εστίας των όπου κατοικούσαν και να αναλάβουν ησύχως τας εργασίας των και τας ασχολίας των. Εις τους μετακινούμενους θα χορηγείται η δέουσα άδεια από τα στρατιωτικά Φρουραρχεία των πόλεων Δράμας, Σερρών, Ζηλιαχόβης, Δεμίρ Χισσάρ και Ζυρνόβου.

Από την διαγωγήν, πειθαρχίαν, φρόνησιν των κατοίκων θέλη εξαρτηθή ο κανονικός ρυθμός της ζωής.

Όλαι αι διαταγαί του Βουλγαρικού Φρουραρχείου πρέπει να εκτελώνται αμέσως και άνευ ουδεμίας αντιρρήσεως. Ο Βουλγαρικός Στρατός θα λυπηθή εις περίπτωσιν καθ΄ ην θέλει συναντήση αντίδρασιν εκ μέρους μερικών προσώπων οπότε θα αναγκασθή να λάβη αυστηρά μέτρα έναντι των κατοίκων.
Βιαιοπραγίαι και σαμποτάζ τιμωρούνται αυστηρότατα. Ως σαμποτάζ νοείται η καταστροφή και η φθορά των γεωργ .προϊόντων και σπαρτών, η καταστροφή πετρελαιοκινήτων, υδροκινήτων, ηλεκτρικών και άλλων μηχανικών εγκαταστάσεων. Σιδηροδρομικών, Τηλεγραφικών και Τηλεφωνικών εγκαταστάσεων και η καταστροφή των διαταγών.

Όλοι οι Επαγγελματικοί και βιοτεχνικοί οίκοι, Τράπεζαι και αποθήκαι θα παραμείνουν ανοικτά διά το συμφέρον του Λαού ίνα μη παρακωλύεται ο ρυθμός της ζωής εις την κατεχομένην περιφέρειαν και διατροφήν του Λαού.
Το Γερμανικόν, Βουλγαρικόν και εγχώριον νόμισμα εξακολουθεί να ισχύη υποχρεωτικώς εις τας συναλλαγάς, η τιμή είναι 100 δραχμάς 2 μάρκα ήτοι 65 λέβα.
Οι Βούλγαροι στρατιώται και οι υπήκοοι θα πληρώνουν τα εμπορεύματά των και τας παραγγελίας των διά τας εργασίας των τοις μετρητοίς.
Έκαστος κάτοικος όστις ήθελε προβεί εις την κατεχομένη. ζώνην εις βιαιοπραγίας ή σαμποτάζ εναντίον του βουλγαρικού Στρατού ή εις Δημόσια καταστήματα και Γραφεία καταδικάζεται σε θάνατον.

Όστις διακόπτει τας εργασίας του με την πρόθεσιν να επισύρη ζημίας εις την Στρατιωτικήν Κατοχήν και όστις καταδιώκει τους εργάτας ή προτρέπει τους άλλους να παύσουν την εργασίαν των τιμωρείται.
Συγκεντρώσεις εις τας οδούς, όσοι εκδίδουν προκηρύξεις προς διανομήν, συγκεντρώσεις εις κλειστόν χώρον και παρελάσεις και όσοι λαμβάνουν μέρος εις αυτάς απαγορεύονται αυστηρώς και τιμωρούνται.
Εχθρικαί εκδηλώσεις έναντι της Βουλγαρίας διαφόρου είδους, αίτινες επιφέρωσι την εχθροπάθειαν και το μίσος απαγορεύονται αυστηρώς.
Όστις δημοσιεύει εις εφημερίδας ή περιοδικά ειδήσεις κακοβούλους κατά της Βουλγαρίας ή εκ ξένων πηγών μεταδίδει, αι οποίαι είναι απηγορευμέναι από τας Βουλγαρικάς κατοχικάς Αρχάς, τιμωρείται.

Όστις μεταδίδει ραδιοφωνικώς ή άλλως πως εχθρικάς ειδλησεις διά το Βουλγαρικόν Κράτος τιμωρείται αυστηρώς.
Όστις λεηλατεί στρατιωτικά και κρατικά είδη ως και ιδιωτικά τιμωρείται αυστηρώς.
Τα καπνά εις την κατεχομένην ζώνην είναι εις την διάθεσιν του Γενικού Γερμανικού Φρουραρχείου.
Η καθορισμένη ώρα κυκλοφορίας των πόλεων και χωριών εις την κατεχόμενη περιφέρειαν είναι μέχρι της 21. Μετά την παρέλευσιν της ώρας ταύτης ουδείς δύναται να περιφέρεται. Οι μη συμμορφούμενοι θα τιμωρούνται δια των όπλων.
Όλα τα διαταχθέντα υπό του Γερμανικού Φρουραρχείου μέτρα συσκοτίσεως των φώτων παραμένουν εν ισχύ. Οι μη συμμορφούμενοι θα τιμωρούνται.

ΜΑΝΤΣΟΥΚΩΦ
Συνταγματάρχης -Διοικητής του Στρατού Κατοχής
του νομού Δράμας, Σερρών.

Σύντομα οι περιορισμοί, οι εκβιασμοί, οι αρπαγές και γενικά η βουλγαρική θηριωδία εκδηλώθηκαν ανοιχτά. Όπως σε όλη τη βουλγαροκρατούμενη ανατολική Μακεδονία και Θράκη, έτσι και στις Σέρρες, οι Βούλγαροι έθεσαν ως προτεραιότητά τους την αλλοίωση της σύνθεσης του πληθυσμού. Σκοπός τους να καταδείξουν αργότερα, στον καιρό της ειρήνης που θα ερχόταν σύντομα ότι τα ελληνικά εδάφη ήταν βουλγαρικά και πως σε αυτά οι Βούλγαροι αποτελούσαν την πλειονότητα ενώ οι Έλληνες τη μειονότητα.

Έτσι οι Βούλγαροι επέκτειναν στην κατεχόμενη πλέον απ’ αυτούς περιοχή όλους τους διοικητικούς κλάδους του κράτους, μετά από την αποχώρηση των Γερμανών στις 23 Απριλίου του 1941. .Πρόθεσή τους ήταν η προσάρτηση και όχι η κατοχή προς ικανοποίηση πρόσκαιρων πολεμικών αναγκών. όπως έγινε στην υπόλοιπη Ελλάδα από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς .

Γι’αυτό σε βάρος του πληθυσμού της πόλεως, προέβησαν στις ακόλουθες ενέργειες :
Επέβαλλαν την οικειοθελή αποχώρηση του ελληνικού πληθυσμού προς την γερμανοκρατούμενη Ελλάδα με μόνη περιουσία ένα μικρό δέμα ρούχων και 300 λέβα, τους υποχρέωσαν μάλιστα να υπογράψουν και σχετική δήλωση. Κάποιοι Σερραίοι κυρίως πλούσιοι έφυγαν ενώ οι περισσότεροι παρέμειναν στην πόλη.

• Υποχρέωσαν το κλείσιμο και του τελευταίου ελληνικού σχολείου και τον εκτοπισμό των δασκάλων και καθηγητών. Όμως συνέχισαν με την καταστροφή των ελληνικών βιβλίων και επέβαλλαν από τη Σόφια τη μεταφορά μαθητών γυμνασίου και καθηγητών για την παρουσίαση της παιδείας εκ παραδόσεως βουλγαρική. Το Νοέμβριο του 1941 ιδρύθηκαν και τα αναγνωστήρια «Ντίμτσο Ντεμπελιάνοφ».

• Εξέδωσαν με διευθυντή το βούλγαρο αρχικομιτατζή Μιχαήλ Ντουμπαλάκωφ, την εφημερίδα «ΜΠΑΛΓΚΑΡΣΚΙ ΓΙΟΥΓΚ» (βουλγαρικός νότος ).

• Υποχρέωσαν τις δημοτικές και κοινοτικές αρχές να χτίσουν κατοικίες για τον εποικισμό των βουλγάρων.

• Περιόρισαν το δικαίωμα εργασίας και όσοι ήθελαν να το αποκτήσουν έπρεπε να εγγραφούν Βούλγαροι υπήκοοι. Η πείνα, οι λεηλασίες, η μαύρη αγορά και η οικονομική αδυναμία οδήγησαν κάποιους από τους Σερραίους να βουλγαρογραφούν.

• Από τις πρώτες μέρες της βουλγαρικής κατοχής με διαταγή των βουλγαρικών αρχών, απαγορεύεται στους Έλληνες γιατρούς να ασκούν το λειτούργημά τους επειδή, σύμφωνα με απόφαση του Ιατρικού Συλλόγου Σόφιας, δεν πληρούσαν τα προσόντα που προέβλεπε η περί ιατρών βουλγαρική νομοθεσία. Αρχικά μετά από την επέμβαση του Βουλγάρου δημάρχου Ποπώφ, επιτράπηκε στους Έλληνες γιατρούς να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Αργότερα όμως μετά από έντονη διαμαρτυρία των Βουλγάρων γιατρών που είχαν κατακλύσει την πόλη απαγορεύτηκε τελικά στους Έλληνες γιατρούς η άσκηση του επαγγέλματός τους.

• Απαγορεύτηκε η άσκηση κάθε ελεύθερου επαγγέλματος στους Έλληνες εάν προηγουμένως δεν απαρνούνταν την ελληνική καταγωγή και υπηκοότητα και δεν αποδέχονταν τη βουλγαρική ταυτότητα. Όσοι την αποδέχονταν εξομοιώνονταν με Βούλγαρους πολίτες και ευνοούνταν από τις βουλγαρικές αρχές.

• Δάσκαλοι, καθηγητές και ιερείς πέρασαν στο περιθώριο ενώ η θεία λειτουργία και τα υπόλοιπα θεία μυστήρια ιερουργούνταν στη βουλγαρική γλώσσα από Βούλγαρους ιερείς.

• Οι βουλγαρικές αρχές μετέβαλαν την όψη της πόλης από ελληνική σε βουλγαρική. Υπηρεσίες, οδοί, πινακίδες πληροφοριακές, πινακίδες καταστημάτων, ακόμη και οι επιγραφές των τάφων μετατράπηκαν από την ελληνική στη βουλγαρική γλώσσα.

• Ανατέθηκε η αγροτική ασφάλεια αποκλειστικά σε Βουλγάρους προερχόμενους από τη Βουλγαρία.

• Οι βουλγαρικές αρχές εισήγαγαν τη βουλγαρική γλώσσα στα δικαστήρια, στις εκκλησίες, στα σχολεία και γενικά σε κάθε μορφή της δημόσιας ζωής αλλά και της ιδιωτικής.

• Οι εκδιωκόμενοι Έλληνες υποχρεώθηκαν δια της βίας να παραδώσουν στις βουλγαρικές αρχές, κατά την αποχώρησή τους, έγγραφη δήλωση ότι αναχωρούν οικιοθελώς, ότι παραιτούνται από το δικαίωμα επανεγκατάστασης και ότι χαρίζουν στο βουλγαρικό κράτος την ιδιοκτησία τους.

• Οι βουλγαρικές αρχές αξίωσαν από το μητροπολίτη Κωνσταντίνο να μνημονεύει κατά τις τελετές τη σύνοδο της Σόφιας.

Επιβλήθηκε μάλιστα και ένα είδος κεφαλικού φόρου σε όλους τους Σερραίους από ηλικία 15 ετών και άνω ενώ παράλληλα τα αγόρια από ηλικία 13 ετών και άνω υποχρεώθηκαν να καθαρίζουν την πόλη.
Διατάχτηκαν όλοι οι εγκατασταθέντες παλαιοελλαδίτες στην πόλη από το έτος 1913 και εδώ να εγκαταλείψουν την πόλη μέχρι και την 24η Ιουνίου 1941 όπως και έγινε.
Οι αρχές κατάρτησαν επίσης κατάλογο με όλους τους μετά το 1922 εγκατασταθέντες πρόσφυγες του Πόντου, της Θράκης και Μ. Ασίας με σκοπό την εκδίωξή τους.
Στα φυλάκια του ποταμού Στρυμόνα, οι διερχόμενοι Έλληνες υπέστησαν εξονυχιστικό έλεγχο και τους αφαιρέθηκαν τιμαλφή, χρήματα και εμπορεύματα.

Στις 24 Σεπτεμβρίου 1941, παρατηρήθηκαν μέσα στην πόλη κάποιες περίεργες κινήσεις και ασυνήθιστη νευρικότητα. Κλήθηκαν στο διοικητήριο όπου σήμερα στεγάζεται η Νομαρχία Σερρών, Βούλγαροι και κομιτατζήδες για ενημέρωση και δράση. Επίσης στη λεωφόρο Μεραρχίας η οποία τότε είχε μετονομαστεί σε λεωφόρο Βόριδος του Α΄, ο Βούλγαρος νομάρχης συναντήθηκε με σημαντικούς Βούλγαρους πολίτες και τους είπε εμμέσως το σκοπό του. Οι περιπολίες πύκνωναν και οι κομιτατζήδες κυκλοφορούσαν οπλισμένοι.

Στις 29 Σεπτεμβρίου 1941, με άκρα μυστικότητα όλες οι βουλγαρικές οικογένειες εξοπλίζονται. Κάποιοι από τους Βουλγάρους που ανέπτυξαν φιλίες με Έλληνες πολίτες, τους ειδοποιούσαν εμμέσως να φύγουν για να αποφύγουν τα επακόλουθα.

Από το μεσημέρι της ίδιας μέρας η χωροφυλακή με βοήθεια των κομιτατζήδων και κάποιων εξοπλισμένων Βουλγάρων που σχημάτισαν πολιτοφυλακή αναχώρησε για τη Δράμα. Κάποια στιγμή βόμβος βουλγαρικού αεροπλάνου ανησύχησε τους πολίτες ρίχνοντας φακέλους για τις βουλγαρικές αρχές.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας όλοι οι κάτοικοι της πόλης κλήθηκαν να παραμείνουν στα σπίτια τους με μόνη κίνηση στους δρόμους τους οπλισμένους Βουλγάρους που πυροβολούσαν άσκοπα. Τη νύχτα της 29ης προς 30η Σεπτεμβρίου 1941 διεξάγονται εξονυχιστικοί έλεγχοι σ’ όλη την πόλη και ρίπτονται πυροβολισμοί.
Την επόμενη μέρα η πόλη επιστρέφει στη συνηθισμένη της κίνηση. Όμως στρατός, αστυνομία και κομιτατζήδες προβαίνουν σε συλλήψεις. Συνολικά 800 Σερραίοι συνελήφθησαν οι οποίοι υπέστησαν εξευτελισμούς και ταπεινώσεις, βασανιστήρια και αφαίρεση προσωπικών αντικειμένων και χρηματικών ποσών και τέλος οδηγήθηκαν στους στάβλους του ιππικού.

Στις 22 Φεβρουαρίου οι Ντάννεκερ και Μπέλεφ υπογράφουν επισήμως τη συμφωνία για τον εκτοπισμό των Εβραίων στις ανατολικές γερμανικές χώρες.

 

Εισβολή των Γερμανών στην πόλη των Σερρών

                                         Εισβολή των γερμανικών στρατευμάτων

 

                    

Τη νύχτα της 3ης προς το ξημέρωμα της 4ης Μαρτίου 1943, οι βουλγαρικές αρχές της πόλης των Σερρών θα συνεργήσουν σε ένα άλλο έγκλημα γενοκτονίας κατά εντολή των πατρόνων τους Γερμανών, αυτή τη φορά. Στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν στο να εξαλειφθούν από προσώπου γης οι Εβραίοι, θα τους φορέσουν αρχικά το κίτρινο άστρο στο πέτο και στη συνέχεια θα τους στείλουν στο «άγνωστο». Οι Εβραίοι των Σερρών είναι μια δυναμική κοινότητα που στα χρόνια της κατοχής αριθμεί 596 άτομα.
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 3ης προς το ξημέρωμα της 4ης Μαρτίου του 1943, σε όλες τις εβραϊκές συνοικίες θα ξετυλιχτούν σκηνές φρίκης και πόνου. Στις Σέρρες το βράδυ είναι παγερό και άγριο. «Η κυβέρνηση για την ασφάλειά σας διέταξε τη μεταφορά σας, προσωρινά, στο εσωτερικό της χώρας». Οι Εβραίοι των Σερρών που πιάστηκαν εκείνη τη νύχτα ήταν 476. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και 19 από τη Ν. Ζίχνη, δηλαδή το σύνολο 495 άτομα ή 116 οικογένειες. Το πρωί της 4ης Μαρτίου 1943, η κυβέρνηση βρίσκει τους Εβραίους μαντρωμένους στην καπναποθήκη Μαρούλη, η οποία είχε ετοιμαστεί ως προσωρινό στρατόπεδο συγκέντρωσης. Στις 7 Μαρτίου με το τρένο που ήρθε από τη Δράμα, στο οποίο είχαν φορτωθεί και οι Εβραίοι της Καβάλας, έφτασαν στο Σιδηρόκαστρο και από εκεί με τα πόδια στο Πετρίτσι

 

 

 

 

 

1944: Τέλος Βουλγαρικής κατοχής, αποχώρηση βουλγαρικών στρατευμάτων

Τα χρόνια της κατοχής στις Σέρρες υπήρξαν σκληρά κι ανελέητα για τη ζωή των ανθρώπων. Η πείνα, ο κίνδυνος, ο εξευτελισμός και ο θάνατος κυριάρχησαν σε καθημερινή βάση, φέρνοντας τα πάνω κάτω. Ο υπέρτατος φόβος κλόνισε τις καρδιές των ανθρώπων και τα παιδιά είδαν τα λιγνά κορμιά τους να ψηλώνουν και να ωριμάζουν μέσα σε λίγες νύχτες. Ο χαρακτήρας της βουλγαρικής κατοχής ήταν απάνθρωπος και ασφυκτικός. Από τις πηγές αναφέρονται πολλές περιπτώσεις Σερραίων κατοίκων που έχασαν τη ζωή τους λόγω απαγχονισμού ή ανηλεούς ξυλοδαρμού από τους Βουλγάρους από το Μάρτιο ως τον Οκτώβριο του 1944. Τα ονόματα τους είναι Σταύρος Παυλικιάνης (21 ετών), Σάββας Σαββίδης(40 ετών), Λάζαρος Δαμιανίδης (44 ετών) Ιωάννης Τσόγκας(46 ετών) και άλλοι πολλοί.

Παρ’ όλα αυτά οι Έλληνες βρήκαν τη δύναμη και αντέδρασαν και τα βουνά γέμισαν αντάρτες. Στα μέσα του 1943 και στις αρχές του 1944 οι διάσπαρτες ένοπλες αντιστασιακές ομάδες συγκροτούνται σε οργανώσεις. Έτσι δημιουργούνται στο Μενοίκιο όρος και το Λαιλιά τα πρώτα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. Άλλες ομάδες που έδρασαν ήταν στο Παγγαίο με τον Πόντιο οπλαρχηγό Τσακιρίδη, στο Φαλακρό με την ομάδα του Παντελή Παπαδάκη, στο δάσος του Κοτζά-Ορμάν που αποτέλεσε το καταφύγιο για πολλούς Έλληνες που καταδιώκονταν από τους Βουλγάρους και στο δάσος της Ελατιάς (Καρά-Ντερέ). Επίσης στα Όρη της Λεκάνης(Τσαλ-Ντάγ) σχημάτισε ανταρτική ομάδα ο Αντώνης Φωστερίδης γνωστός ως Αντών-Τσαούς που στο πλάι του αγωνίστηκαν πολλοί Σερραίοι. Ο πόνος, οι νεκροί και η δυστυχία θα είναι πια μόνο άσχημες μνήμες και οι άνθρωποι θα αρχίσουν να ονειρεύονται την πολυπόθητη ελευθερία.

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1944 ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου εκτός από την προσωπική του συνάντηση με τον Τσώρτσιλ στη Ρώμη, στις 21 Αυγούστου του 1944, στη διάρκεια της οποίας θα μιλήσει στον Άγγλο πρωθυπουργό, θα τηλεγραφήσει στην ελληνική πρεσβεία στο Λονδίνο να κάνει σχετικό διάβημα στην αγγλική κυβέρνηση για εκκένωση των ελληνικών εδαφών από τους Βουλγάρους. Έτσι στις συνομιλίες της Μόσχας ο Μολότωφ ζήτησε από το στρατάρχη Τουλμπούκιν που είχε καταλάβει τη Σόφια να διατάξει την άμεση εκκένωση των ελληνικών επαρχιών του είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι στα 1941 με απόφαση του Χίτλερ.
Στις 14 Σεπτεμβρίου του 1944 δυνάμεις του ΕΛΑΣ που μάχονταν στα γύρω βουνά εισέρχονται στις Σέρρες με τους επικεφαλής τους κρατώντας την ελληνική σημαία.
Σε δεκαπέντε μέρες και ο τελευταίος Βούλγαρος στρατιώτης είχε αποχωρήσει από τα ελληνικά εδάφη. Από τις Σέρρες οι Βούλγαροι έφυγαν το Φεβρουάριο του 1945 με τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Στις 27 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, στη 1 το μεσημέρι, έκπληκτοι οι λιγοστοί που θα τύχει να κυκλοφορούν τη ώρα εκείνη στο κέντρο της πόλης, θα δουν να σταματάν μπροστά στο Δημοτικό Μέγαρο δύο στρατιωτικά και ένα επιβατικό αυτοκίνητο από το οποίο και θα κατέβουν ο Βούλγαρος τσάρος Βόρις με στολή στρατηγού και ο αδελφός του πρίγκιπας Κύριλλος. Τους συνόδευε ο Βούλγαρος στρατιωτικός διοικητής των Σερρών και τους υποδέχεται εγκάρδια ο δήμαρχος Χατζηστόικοφ και ο αντιδήμαρχος Τσέκωφ . Λιγοστοί Βούλγαροι θα παρευρίσκονται στην υποδοχή που γίνεται στον Βόρι στην είσοδο της Δημαρχίας καθώς και ο Βούλγαρος φωτογράφος Αγγέλωφ, που θα σπεύδει να απαθανατίσει τις σκηνές της άφιξης. Ύστερα ο Βόρις θα χαιρετήσει τους παρευρισκόμενους και θα ανέβει στο Δημοτικό μέγαρο. Λίγο πριν αναχωρήσει ο τσάρος, ένας Βούλγαρος καλόγερος θα του προσφέρει ένα μπουκάλι λάδι από τις ελιές του μοναστηριού. Ο Βούλγαρος αυτός μοναχός που ονομάζεται Στέφανος Γκάρμπας, θα έχει αντικαταστήσει τον κανονικό Έλληνα ηγούμενο της μονής, τον αρχιμανδρίτη Ιγνάτιο, που με απειλές και βιαιοπραγίες είχαν διώξει σχεδόν με την είσοδό τους στη Σέρρες οι Βούλγαροι χωροφύλακες.

Τον Ιούνιο του 1942 οι Βούλγαροι θα τοιχοκολλήσουν στη Σέρρες και στα χωριά της περιφέρειας ένα ακόμη διάταγμα της κυβέρνησής τους, σύμφωνα με το οποίο «πάντες οι Έλληνες μη βουλγαρικής καταγωγής, οι κατά την ημέρα της ενάρξεως της ισχύος του διατάγματος διαμένοντες εις τα νεοαπελευθερωθέντα εδάφη, καθίστανται Βούλγαροι υπήκοοι, εκτός αν επιθυμούν να διατηρήσουν την μέχρι τούδε υπηκοότητά των το βραδύτερον μέχρι της 1ης Απριλίου 1943 οπότε κατά την αυτήν προθεσμία υποχρεούνται να μεταναστεύσουν εκτός των ορίων του βασιλείου». Στην πραγματικότητα πρόκειται για σχέδιο που, αν εφαρμοζόταν, θα είχε ως αποτέλεσμα να εκριζωθούν 500.000 κάτοικοι από όσους τελικά είχαν απομείνει στις καταληφθείσες από τους Bουλγάρους περιοχές.
…Επί μέρες οι στρατιώτες του Βόρι θα καίνε, θα βιάζουν, θα σκοτώνουν και θα ερημώνουν ανενόχλητοι. Οι ομαδικές σφαγές, τα φρικιαστικά εγκλήματα και η εφιαλτική τρομοκρατία θα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά ενός ματωμένου φθινοπώρου για τους κατοίκους της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Και μόνο εκεί προς τα μέσα Νοεμβρίου και ύστερα από αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες των διαφόρων οργανισμών και οργανώσεων, θα συγκινηθούν κάπως οι γερμανικές αρχές και θα στείλουν μια επιτροπή αξιωματικών, όπως προαναφέρθηκε, που «θα μείνει κατάπληκτος από τα βουλγαρικά εγκλήματα και τας κακούργους μεθόδους που εφηρμόσθησαν δια την εξόντωσιν 700.000 Ελλήνων».

Επίλογος
Η βουλγαρική κατοχή ήταν μια μεγάλη πληγή για τον νομό Σερρών. Λεηλάτησαν, πυρπόλησαν και δολοφόνησαν. Συμπεριφέρθηκαν απάνθρωπα. Αλλά στην καρδιά των Σερραίων η φλόγα για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ είχε μείνει άσβεστη. Σήμερα μετά από 63 χρόνια έχουμε σχέσεις καλής γειτονίας, φιλίας, είμαστε συμπολίτες στην ευρωπαϊκή ένωση στην οποία και οι δυο ανήκουμε. Τέλος οι καλές αυτές σχέσεις που διατηρούμε ώθησαν αρκετές Σερραϊκές επιχειρήσεις να δραστηριοποιηθούν στη Βουλγαρία τα τελευταία 20 χρόνια.

Βιβλιογραφία
- Ξανθίππη Κοτζαγεώργη – Ζυμάρη: «Η βουλγαρική κατοχή στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη 1941-44»
- Χ.Καρδαράς: «Η βουλγαρική προπαγάνδα στη γερμανοκρατούμενη Μακεδονία»
- Χ Χατζηιωσήφ : Επιστημονικό Συμπόσιο στη μνήμη Ν. Σβορώνου ( Ελληνική οικονομία στη διάρκεια της κατοχής)
- Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου: Μακεδονία και Θράκη 1941 - 44 (Κατοχή-Αντίσταση-Απελευθέρωση)
- Σερραϊκά Ανάλεκτα, τόμος 4ος, έκδοση 2006
- Τζανακάρης Β. «Το θέατρο, ο κινηματογράφος και οι παράξενες παραστάσεις εις την καλλίστην πόλιν των Σερρών, από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το λυκόφως του 20ου»
- Τζανακάρης Β. «Εικονογραφημένη ιστορία των Σερρών»
- Τζανακάρης Β «Σέρρες : πορεία μέσα στο χρόνο»
- Τζανακάρης Β «Τα Σέρρας του πολέμου, της κατοχής και της αντίστασης»

Πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Γ.Α.Κ)

Τμήμα Γ3
Ομάδα Α: Ξανθοπούλου Κασσάνδρα, Κυριαζή Στέλλα,Μπεκιαρίδου Ζωγραφία, Νικούλη Μάρθα, Λιούσας Παύλος, Κουρμπανίδης Αλέξης, Κουκούλης Δημήτρης.
Ομάδα Β: Κυριακοπούλου Δήμητρα, Κυριακίδης Αναστάσης, Κουτσώλη Δέσποινα, Κούκος Βασίλης, Παπαδοπούλου Χριστίνα, Στυλιανίδης Μάξιμος.
Ομάδα Γ: Μπόλαρη Αναστασία, Οικονόμου Κατερίνα, Κων/νίδης Κυριάκος, Λαντούρης Χαράλαμπος, Μαντζακίδου Αναστασία, Κυράδης Κων/ντίνος
Συντονίστρια καθηγήτρια: Στάγκου Μιλιάννα


Blog Βιβλιοθήκης Σερρών
Τελετή των Εγκαινίων που εκτελέστηκαν την 28.02.2008 από τον
υπουργό Εθνικής παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Ευριπίδη Στυλιανίδη