Τετάρτη 20 Μαΐου 2015

20 Μαΐου 1941: Η Μάχη της Κρήτης που έγινε "νεκροταφείο" για τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές


 

 
Σαν σήμερα, στις 20 Μαΐου 1941 ξεκίνησε η ιστορική "Μάχη της Κρήτης". Μπορεί τελικώς οι Γερμανοί να πέτυχαν την κατάληψη της Μεγαλονήσου μετά από 12 ημέρες, αλλά υπέστησαν πανωλεθρία. Έχασαν εκατοντάδες αλεξιπτωτιστές σε σημείο να παραδεχθούν οι Γερμανοί πως η Κρήτη ήταν το "νεκροταφείο" των αλεξιπτωτιστών τους, ενώ παρόμοια επιχείρηση δεν τόλμησαν να πραγματοποιήσουν ποτέ ξανά.  
Η απόφαση για την επίθεση στην Κρήτη ελήφθη από το Χίτλερ στις 25 Απριλίου 1941, λίγες μέρες μετά την παράδοση της ηπειρωτικής Ελλάδας στις δυνάμεις του Άξονα και έλαβε την κωδική ονομασία «Επιχείρηση Ερμής» («Unternehmen Merkur»). Ήταν αμυντική και όχι επιθετική επιχείρηση, όπως αποδείχθηκε αργότερα. Οι Γερμανοί είχαν ως στόχο να εξασφαλίσουν τα νοτιοανατολικά τους νώτα, ενόψει της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα (Εκστρατεία στη Ρωσία) και να εξορμήσουν στη Βόρεια Αφρική με εφαλτήριο την Κρήτη, όπως πίστευαν οι Σύμμαχοι.
Τις παραμονές της επίθεσης, οι Σύμμαχοι είχαν τακτικό πλεονέκτημα σε ξηρά και θάλασσα, ενώ οι Γερμανοί στον αέρα. Έτσι, το γερμανικό επιτελείο αποφάσισε να διεξαγάγει την επιχείρηση από αέρος με τη χρησιμοποίηση δυνάμεων αλεξιπτωτιστών σε ευρεία κλίμακα, για πρώτη φορά στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία. Επικεφαλής των γερμανικών δυνάμεων τέθηκε ο πτέραρχος Κουρτ Στούντεντ, 51 ετών, βετεράνος πιλότος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είχε στη διάθεσή του 1.190 αεροπλάνα (πολεμικά και μεταγωγικά) και 29.000 άνδρες (αλεξιπτωτιστές και πεζικάριους), ενώ οι Ιταλοί θα συνεισέφεραν 3.000 στρατιώτες.
Την Κρήτη υπερασπίζονταν όσοι Έλληνες στρατιώτες είχαν παραμείνει στο νησί και δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας (Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί στρατιωτικοί), που είχαν διεκπεραιωθεί από την κατεχόμενη Ελλάδα. Το γενικό πρόσταγμα είχε ο Νεοζηλανδός στρατηγός Μπέρναρντ Φράιμπεργκ, 52 ετών, βετεράνος και αυτός του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι υπερασπιστές της Μεγαλονήσου ανήρχοντο σε περίπου 40.000, αλλά είχαν ανεπαρκή και απαρχαιωμένο οπλισμό, ιδίως οι Έλληνες.
Στην περιοχή των Χανίων είχε εγκατασταθεί ο Βασιλιάς Γεώργιος Β’ και η εξόριστη Ελληνική Κυβέρνηση υπό τον Εμμανουήλ Τσουδερό. Οι Σύμμαχοι γνώριζαν με μεγάλες λεπτομέρειες το γερμανικό σχέδιο επίθεσης, αφού είχαν κατορθώσει για πρώτη φορά να σπάσουν το γερμανικό κώδικα επικοινωνιών («Επιχείρηση Αίνιγμα»). Όμως, το πλεονέκτημα αυτό δεν το εκμεταλλεύτηκαν, εξαιτίας των διαφωνιών του Φράιμπεργκ με τους ανωτέρους του στο Λονδίνο. Οι Αμερικανοί δεν είχαν εισέλθει ακόμη στον Πόλεμο.
Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στις 8 το πρωί της 20ης Μαΐου 1941, με τη ρίψη αλεξιπτωτιστών σε δύο μέτωπα: στο αεροδρόμιο του Μάλεμε και στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων. Τα πρώτα κύματα των αλεξιπτωτιστών ήταν εύκολη λεία για τους Νεοζηλανδούς και τους Έλληνες που υπεράσπιζαν το Μάλεμε. Στις μάχες έλαβε μέρος και μεγάλος αριθμός αμάχων με ό,τι όπλο είχε στη διάθεσή του, από μαχαίρια ως όπλα από την εποχή της Κρητικής Επανάστασης.
Η συμμετοχή χιλιάδων αμάχων στις επιχειρήσεις ήταν ένας παράγων που δεν είχαν υπολογίσει οι Γερμανοί σχεδιαστές της επιχείρησης. Πίστευαν ότι οι Κρητικοί, γνωστοί για τα αντιμοναρχικά τους αισθήματα, θα υποδέχονταν τους Γερμανούς ως ελευθερωτές. Μία ακόμη λανθασμένη εκτίμηση της γερμανικής αντικατασκοπείας υπό τον ναύαρχο Βίλχελμ φον Κανάρις ήταν ο αριθμός των μαχητών στην Κρήτη, τους οποίους υπολόγιζαν σε μόνο 5.000 άνδρες.
Στις 4 το απόγευμα της 20ης Μαΐου ένα νέο κύμα αλεξιπτωτιστών έπεσε στο Ρέθυμνο και μία ώρα αργότερα στο Ηράκλειο. Τώρα, οι μάχες διεξάγονταν σε τέσσερα μέτωπα: Χανιά, Μάλεμε, Ρέθυμνο και Ηράκλειο. Η πρώτη μέρα της Μάχης της Κρήτης έληξε με μεγάλες απώλειες για τους Γερμανούς και αβέβαια έκβαση. Ο διοικητής των γερμανικών δυνάμεων, πτέραρχος Κουρτ Στούτεντ, απογοητευμένος από την εξέλιξη των επιχειρήσεων σκέφθηκε ακόμη και την αυτοκτονία, αναλογιζόμενος την υπόσχεση που είχε δώσει στον Φύρερ για μια εύκολη νίκη. Το βράδυ της ίδιας μέρας, μετά από μεγάλες περιπέτειες, ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ και η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση μεταφέρθηκαν με βρετανικό πολεμικό στην Αίγυπτο.
Από τα ξημερώματα της 21ης Μαΐου οι μάχες συνεχίσθηκαν με ιδιαίτερη σφοδρότητα και στα τέσσερα μέτωπα. Οι Γερμανοί επικεντρώθηκαν στην κατάληψη του αεροδρομίου του Μάλεμε, όπως ήταν ο πρωταρχικός τους στόχος και τα κατάφεραν προς το τέλος της ημέρας. Επωφελήθηκαν από την ασυνεννοησία στις τάξεις των Συμμάχων, αλλά υπέστησαν και πάλι μεγάλες απώλειες. Ανάμεσα στους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές που κατέλαβαν το Μέλεμε ήταν μια μεγάλη προσωπικότητα του αθλητισμού και της πυγμαχίας, ο πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής βαρέων βαρών Μαξ Σμέλινγκ, 36 ετών, που έφερε το βαθμό του δεκανέα.
Η κατάληψη του αεροδρομίου ήταν στρατηγικής σημασίας για την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Οι Γερμανοί άρχισαν να μεταφέρουν μεγάλες δυνάμεις από την Ελλάδα και με τον σύγχρονο οπλισμό που διέθεταν ήταν θέμα χρόνου η κυριαρχία τους στη Μεγαλόνησο. Στις 28 Μαΐου οι Γερμανοί είχαν απωθήσει τις συμμαχικές δυνάμεις προς τα νότια, καθιστώντας τον αγώνα τους μάταιο. Έτσι, το Λονδίνο αποφάσισε την απόσυρση των δυνάμεων της Κοινοπολιτείας από την Κρήτη και τη μεταφορά τους στην Αίγυπτο. Όσες μονάδες δεν τα κατάφεραν, παραδόθηκαν στους Γερμανούς. Πολλοί Έλληνες μαχητές και μαζί τους 500 Βρετανοί ανέβηκαν στα απρόσιτα βουνά της Κρήτης για να συνεχίσουν τον αγώνα. Την 1η Ιουνίου, με την παράδοση 5.000 μαχητών στα Σφακιά, έπεσε η αυλαία της Μάχης της Κρήτης.
Οι απώλειες για τους Συμμάχους ήταν: 3.500 νεκροί, 1.900 τραυματίες και 17.500 αιχμάλωτοι. Οι Γερμανοί, σύμφωνα με δικά τους στοιχεία, είχαν 3.986 νεκρούς και αγνοούμενους, 2.594 τραυματίες, ενώ έχασαν 370 αεροπλάνα. Σύμφωνα, όμως, με συμμαχικούς υπολογισμούς, οι γερμανικές απώλειες ξεπέρασαν τις 16.000.
Η Μάχη στην Κρήτη ονομάστηκε και «Νεκροταφείο των γερμανών αλεξιπτωτιστών», εξαιτίας των μεγάλων απωλειών τους, γεγονός που ανάγκασε τον Χίτλερ να διατάξει τον τερματισμό κάθε αεραποβατικής επιχείρησης στο μέλλον. Από την πλευρά τους, οι Σύμμαχοι εντυπωσιάστηκαν από τις μεγάλες δυνατότητες των αλεξιπτωτιστών στη μάχη και δημιούργησαν τις δικές τους αεραποβατικές δυνάμεις.
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr


Χαράματα 20ης Μαΐου 1941…Αρχίζει η Επιχείρηση «Ερμής» στη Κρήτη! (video)

2b
 
Πρωί 20ης Μαΐου 1941. Η επιχείρηση κατάληψης της Κρήτης με την κωδική ονομασία «Unternehmen Merkur» δηλαδή «Επιχείρηση ΕΡΜΗΣ» έχει ξεκινήσει.
Οι αεραποβάσεις  των Γερμανών που καλύπτουν τον κρητικό ουρανό, με στόχο να αποβιβάσουν γερμανικές δυνάμεις και πολεμικό υλικό σε ολόκληρο το νησί, αποκλειστικά και μόνο από αέρος, δίνει το σύνθημα να ξεκινήσει η Μάχη της Κρήτης.
 
38034-crete_1941-1560x690_c
 
Η «Luftlandeschlacht um Kreta», όπως ονόμασαν οι Γερμανοί τη μάχη, ολοκληρώθηκε την 1η Ιουνίου 1941.
Είναι ιστορικά καταγεγραμμένο ότι τη συγκεκριμένη επιχείρηση, της οποίας τη διαταγή εκτέλεσης της επιχείρησης, με αριθμό «28», υπέγραψε στις 25 Απριλίου 1941 ο Αδόλφος Χίτλερ.
Η αντίσταση που συνάντησε η Γερμανία στην Ελλάδα, ήταν η αρχή του τέλους για τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση των γερμανικών στρατευμάτων για τους επόμενους στόχους του Γ΄Ράιχ.
Τι ακριβώς όμως συνέβη εκείνη τη μέρα; Ποια ήταν η έκβαση των πρώτων ωρών, μέχρι να ξεκινήσει η επίθεση σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο και να εξελιχθούν οι επί του εδάφους μάχες;
 
maxi-kritis
 
Το 8ο σώμα της γερμανικής αεροπορίας, είχε ήδη ξεκινήσει επιχειρήσεις από τις 16 Απριλίου, ώστε να παρεμποδίζει κάθε πλωτό μέσο των συμμαχικών δυνάμεων για να αποδιοργανωθεί η συμμαχική ισχύς.
Μεταξύ αυτών των επιχειρήσεων υπήρξαν και πλήγματα στα λιμάνια Ηρακλείου και Χανίων (Σούδα). Βομβαρδισμοί είχαν ξεκινήσει στο νησί από τις 14 Μαΐου, γεγονός που προετοίμαζε τη μεγάλη αεραπόβαση στο νησί, μιας και οι στόχοι των Γερμανών αφορούσαν στο σύνολο της κρητικής γης. Αεροδρόμιο Μάλεμε στα Χανιά, Λιμάνι της Σούδας, πολυβολεία κατά μήκος της Κρήτης, τα αεροδρόμια Πηγής και Ρουσών αλλά και οι πόλεις του Ηρακλείου, Ρεθύμνου, Χανίων, βομβαρδίστηκαν.
Το μέγεθος της καταστροφής μπορεί να γίνει αντιληπτό αν αναλογισθεί κανείς, πως κάθε μέρα από 14 Μαΐου έως και 18 Μαΐου διεξάγονταν περί τους οχτώ βομβαρδισμούς. Εμπορικά πλοία συνολικής χωρητικότητας 36.152 τόνων βυθίστηκαν, το ελληνικό αντιτορπιλικό “Λέων” και η βρετανική κορβέτα «ΣΑΛΒΙΑ» καταστράφηκαν ολοσχερώς, η κίνηση από και προς την Κρήτη είχε σχεδόν διακοπεί και μέχρι την 20η Μαΐου 1941 η Γερμανική Αεροπορία είχε πετύχει την πλήρη απομόνωση του νησιού .
 
 .1
 
Παράλληλα, είχε αποδιοργανωθεί και ο ιστός των πόλεων, αφού μεγάλο μέρος των πληθυσμών τους είχε καταφύγει εκείνες τις μέρες στην ύπαιθρο της Κρήτης, σε συνάρτηση και με το γεγονός πως η Βρετανική αεροπορία είχε πληγεί ανεπανόρθωτα, με συνέπεια ο διοικητής των Δυνάμεων Κρήτης υποστράτηγος Φρέιμπεργκ, να θεωρεί μάταιη κάθε αντίσταση και να διατάξει τα εναπομείναντα πολεμικά αεροσκάφη να μεταβούν στην Αίγυπτο.
ΩΡΑ 6:30 ΠΡΩΪΝΗ…
Ξημερώματα 6.30 της 20ης Μαΐου 1941. Οι σταθμοί επιτήρησης αναφέρουν πως σμήνη αεροσκαφών προσεγγίζουν το νησί. Μέσα σε λίγα λεπτά, βομβαρδιστικά και καταδιωκτικά του 8ου Αεροπορικού Γερμανικού Σώματος, σκεπάζουν τον ουρανό της Σούδας ώστε να πλήξουν την Νεοζηλανδική Μεραρχία.
Παράλληλα, μία δεύτερη επίθεση έχει στόχο το αεροδρόμιο του Μάλεμε, ενώ η πόλη των Χανίων δέχεται σφοδρό πλήγμα με κτίρια να ισοπεδώνονται φλεγόμενα και άμαχο πληθυσμό να χάνει τη ζωή του. Ήταν δε τόση η σφοδρότητα της επίθεσης, ώστε τα καταδιωκτικά αεροπλάνα έφταναν μέχρι την ύπαιθρο και θέριζαν από ανθρώπους μέχρι πρόβατα.
Στις 7.30 το πρωί, πέντε βαρέα βομβαρδιστικά έριξαν δεκάδες βόμβες των χιλίων κιλών στις παραθαλάσσιες περιοχές του Ταυρωνίτη και του Πλατανιά στα Χανιά.
Στα επόμενα λεπτά, τα γερμανικά βομβαρδιστικά και καταδιωκτικά αποχωρούν και δίνουν τη θέση τους σε σμήνη αεροπλάνων Γιούνκερ 52, καθώς και σε ανεμοπλάνα, τα οποία τραβούν ανά ζεύγη γερμανικά αεροπλάνα.
Η ρίψη των αλεξιπτωτιστών ξεκίνησε, τα ανεμοπλάνα απελευθερώνονται ενώ ταυτόχρονα προσγειώνονται στη Χερσόνησο Ακρωτηρίου, στην περιοχή της Σούδας, νότια και δυτικά των Χανίων, μεταλλικά κιβώτια που περιέχουν οπλισμό, εφόδια, υγειονομικό υλικό, πολυβόλα, όλμους, μοτοσικλέτες και γερμανικά πολεμικά οχήματα.
Ο υποστράτηγος Φρέιμπεργκ από το στρατηγείο του στην πλαγιά του Αγίου Ματθαίου, με πανοραμική θέα στην πόλη των Χανίων, την έκταση του βόρειου παραλιακού μετώπου και τον ορεινό ορίζοντα του νομού, δίνει εντολή να οργανωθεί η άμυνα των ελληνοβρετανικών δυνάμεων.
Άμεσα ξεκίνησε μία σφοδρή μάχη, με στόχο ν’ αποδυναμωθεί η απόβαση από αέρος, αλλά και να μπορέσουν Έλληνες, Βρετανοί και Νεοζηλανδοί να κρατήσουν τα στρατηγικά σημεία, όπως Λιμάνι, Στρατιωτικό Νοσοκομείο στο Ακρωτήρι, την κοιλάδα του Καστελιού και τα υψώματα της Χερσονήσου Ροδοπού τα οποία υποστήριζαν τμήματα της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων.
 
Σθεναρή αντίσταση
 
photo013hx0j
 
Οι μάχες σώμα με σώμα και οι συνεχείς αποκρούσεις από πλευράς των ελληνικών και συμμαχικών δυνάμεων κατά των Γερμανών διαρκούν έως τις 10 το βράδυ, οπότε ο Φρέιμπεργκ διαπιστώνει πως παρά τις απώλειες και τις ελάχιστες δυνατότητές του, έχει διατηρηθεί η ισχύς των δυνάμεων της συμμαχίας σε λιμάνια και αεροδρόμια εκτός από το Μάλεμε όπου εκεί, η γερμανική απόβαση είχε επιτευχθεί, κυρίως λόγω της αποχώρησης της 5ης Νεοζηλανδικής Ταξιαρχίας.
Σύμφωνα με τις αναφορές που υπάρχουν ο διοικητής του 11ου Αεροπορικού Σώματος που πάτησε, μετά από τη συγκεκριμένη μάχη, την κρητική γη και αφού συγκέντρωσε όλες τις αναφορές των υφισταμένων του στο τέλος της ημέρας της 20ης Μαΐου 1941, κατέγραψε την εικόνα της κατάστασης ως εξής: “Ουδείς αντικειμενικός σκοπός είχεν επιτευχθεί, διότι ουδέν εκ των ζωτικών σημείων είχε καταληφθεί. Οι δυνάμεις που προσγειώθηκαν, λόγω των τεράστιων απωλειών και της διασποράς τους, δεν ήταν σε θέση να συνεχίσουν τον αγώνα μόνες τους.
Το αεροδρόμιο του Μάλεμε ήταν το μόνο σημείο, όπου είχε σημειωθεί επιτυχία…”.
Όμως παρά την εικόνα που είχε δημιουργηθεί και τις κατά τόπους νίκες των ελληνικών και συμμαχικών στρατευμάτων, την πρώτη ημέρα της Μάχης, οι γερμανικές δυνάμεις συνέχισαν και κατά τις επόμενες ώρες και ημέρες τις ρίψεις και τις αποβάσεις από αέρος, λόχων και ταγμάτων Γερμανών στρατιωτών.
Άσχετα όμως με τη σθεναρή αντίσταση ακόμα και των απλών πολιτών, χωρικών, γυναικών και ανδρών, η κατοχή τελικά επιτεύχθηκε στο σύνολο του νησιού, η οποία ήταν αποτέλεσμα της έλλειψης πυρομαχικών και εξοπλισμού στα συμμαχικά στρατεύματα συνέπεια του αποκλεισμού του νησιού από 16 Απριλίου πριν από την έναρξη της Επιχείρησης ΕΡΜΗΣ…
Ακολούθησαν οι βομβαρδισμοί σε Ρέθυμνο και Ηράκλειο και οι καταλήψεις στρατηγικών σημείων, μετά από σφοδρές μάχες στους νομούς αυτούς. Μάχες που διήρκεσαν 10 ολόκληρες μέρες. Η έλλειψη εφοδίων, η κούραση και πείνα των στρατιωτών οδήγησαν πολλές φορές σε καταδικασμένες αναμετρήσεις με τους Γερμανούς, οι οποίοι συνεχώς ανεφοδιάζονταν.
 
41912-03
Ως εκ τούτου, την 30η Μαΐου 1941 ο υποστράτηγος Λιναρδάκης στο Ηράκλειο, πέρασε την είσοδο του 43ου Συντάγματος Πεζικού για να συναντήσει τον διοικητή των Γερμανικών δυνάμεων ώστε να υπογραφεί μεταξύ τους η πράξη της ανακωχής.
Είχε προηγηθεί η συνάντηση του Ταγματάρχη Τσαγκαράκη ο οποίος ζήτησε από τον Γερμανό συνταγματάρχη Μπρόγερ ανακωχή η οποία όμως δεν έγινε αποδεκτή. Ο ταγματάρχης Τσαγκαράκης ζήτησε τουλάχιστον να πάψουν οι βομβαρδισμοί και οι επιθέσεις στα χωριά μιας και ο στρατός δεν ήταν σε θέση να μάχεται. Ο Μπρόγερ του ζήτησε την άνευ όρων παράδοση.
Έτσι, μετά από 10 ημέρες η Μάχη της Κρήτης έληξε με επικράτηση των Γερμανών που όμως είχαν δεχτεί τέτοιο πλήγμα και απώλειες ώστε μέχρι και τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ουδέποτε επιχείρησαν παρόμοιο εγχείρημα και ο Χίτλερ με διαταγή του μετέτρεψε τις μονάδες των αλεξιπτωτιστών σε μονάδες κανονικού στρατού.
Παρακολουθήστε και το σχετικό αφιέρωμα από την εκπομπή Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου