Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

Ο ΑΓΙΟΣ ΡΗΓΙΝΟΣ, Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΙΕΡΑΡΧΗΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

Του Αριστείδη Γ. Θεοδωρόπουλου, Εκπαιδευτικού

Σήμερα 25 Φεβρουαρίου πανηγυρίζει με λαμπρότητα η μαγευτική νήσος Σκόπελος την πανίερη μνήμη του Αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος Ρηγίνου Επισκόπου Σκοπέλου, του και τιμωμένου ως πολιούχου, προστάτου και εφόρου του καταπράσινου αυτού νησιού των Βορείων Σποράδων, το οποίο είναι προικισμένο με απαράμιλλες φυσικές ομορφιές, αλλά και σεμνύνεται με εκατοντάδες ιερά καθιδρύματα, επιμεριζόμενα σε μοναστήρια, μονύδρια, ενοριακούς ναούς και πολυάριθμα γραφικά παρεκκλήσια και εξωκκλήσια.
Ο Άγιος Ρηγίνος ήταν ελληνικής καταγωγής και έζησε τον 4ο μ.Χ. αιώνα επί των ημερών της βασιλείας των υιών του θεοστέπτου Μεγάλου Κωνσταντίνου, του Κωνστάντιου στην Κωνσταντινούπολη και του Κώνστα στη Ρώμη. Από τις αρχές του 19ου αιώνα παρουσιάζεται η Λιβαδειά ως τόπος καταγωγής του Αγίου, οι δε γονείς του, οι οποίοι ζούσαν «ἐν ὁσιότητι καί δικαιοσύνῃ», ήταν ευσεβείς και πλούσιοι.
Μόλις ο Άγιος έφτασε σε ηλικία που μπορούσε να μορφωθεί, οι ευκατάστατοι και ενάρετοι γονείς του φρόντισαν ώστε να αποκτήσει πλουσιοπάροχα τόσο την κοσμική όσο και την εκκλησιαστική γνώση και σοφία που σε συνδυασμό με την εγκράτεια, την προσευχή και την άσκηση, τον ανέδειξαν σε «πολυτίμητο σκεῦος» και σε «θεράποντα Θεου». Βλέποντας ο Πανάγαθος Θεός τον ενάρετο και ασκητικό του βίο, τον αντάμειψε πλουσιοπάροχα με διάφορα χαρίσματα και τον αξίωσε να επιτελεί με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος πολυάριθμα θαύματα.

Η απαστράπτουσα αρετή και αγιότητά του τον κατέστησαν περιώνυμο και αξιοθαύμαστο στη Σκόπελο και στα υπόλοιπα νησιά των Σποράδων, γεγονός που οδήγησε μετά την εκδημία του Επισκὀπου Σκοπέλου στην εκλογή και ανάρρησή του στον επισκοπικό θρόνο του νησιού. Μόλις εξελέγη ο Άγιος Ρηγίνος Επίσκοπος Σκοπέλου άρχισε να συρρέει πλήθος χριστιανών όλων των ηλικιών και των κοινωνικών τάξεων για να λάβει ευλογία από τον ενάρετο και φωτισμένο ιεράρχη, ενώ οι ασθενείς προσέτρεχαν σ’ αυτόν για να λάβουν την πολυπόθητη θεραπεία διά της υπό του Θεού θαυματουργικής χάριτός του.

Η ευδόκιμη και θεάρεστη επισκοπική διακονία του Αγίου δημιούργησε στον ευσεβή λαό και κλήρο της επαρχίας αισθήματα απερίγραπτης χαράς και αγαλλίασης, αφού όλοι γεύονταν πλουσιοπάροχα τους πολύτιμους πνευματικούς καρπούς της αρχιερατικής διακονίας του σοφού, ενάρετου και φιλόστοργου ιεράρχου της Σκοπέλου Αγίου Ρηγίνου, ο οποίος καθοδηγούσε πνευματικά όλο τον πιστό και ευσεβή λαό, ενώ στήριζε και νουθετούσε τους φτωχούς, τους θλιμμένους και τους αμαρτωλούς.


Κατά τη διάρκεια όμως της αρχιερατείας του Αγίου Ρηγίνου επικρατούσε ακόμη στους κόλπους της Εκκλησίας η φοβερή αίρεση του Αρείου, η οποία είχε προκαλέσει ένταση και σύγχυση μεταξύ των χριστιανών. Γι’ αυτό και συνεκλήθη από τους αυτοκράτορες Κωνστάντιο και Κώνστα Σύνοδος, η οποία έλαβε χώρα στη Σαρδική (τη σημερινή Σόφια της Βουλγαρίας) το έτος 343, όπου συμμετείχαν περισσότεροι από τριακόσιοι ορθόδοξοι αρχιερείς, ενώ έλαβαν μέρος και εβδομήντα έξι οπαδοί της αίρεσης του Αρείου. Μεταξύ των συμμετεχόντων ορθοδόξων επισκόπων ήταν και ο σοφός ιεράρχης της Σκοπέλου Άγιος Ρηγίνος, ο οποίος με τη βαθιά θεολογική του γνώση και με τον πύρινο και εποικοδομητικό του λόγο κατετρόπωσε τους πλανεμένους οπαδούς του Αρείου και την αιρετική τους διδασκαλία περί του μη ομοουσίου των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδος.

Η αποστομωτική επιχειρηματολογία του εμπεριστατωμένου λόγου του Αγίου ανάγκασε τους οπαδούς του Αρείου να εγκαταλείψουν τη Σύνοδο και να καταφύγουν στη Φιλιππούπολη, όπου αποκήρυξαν και πάλι τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Μέγα Αθανάσιο. Ο Άγιος Ρηγίνος παρέμεινε στη Σύνοδο της Σαρδικής μαζί με τους υπόλοιπους ορθόδοξους αρχιερείς και επικύρωσαν το σύμβολο της πίστεως, όπως αυτό είχε διατυπωθεί στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας το 325μ.Χ. Στη Σύνοδο αυτή, κατά την οποία διατρανώθηκε η θεότητα του προσώπου του Ιησού Χριστού, συμμετείχε και ο Άγιος Ρηγίνος μαζί με τον θείο του, τον Άγιο Αχίλλιο Επίσκοπο Λαρίσης, ο οποίος τιμάται και γεραίρεται ως πολιούχος και προστάτης άγιος της πόλεως της Λαρίσης. Μετά το πέρας των εργασιών της Συνόδου της Σαρδικής ο Άγιος Ρηγίνος επέστρεψε στη Σκόπελο, όπου συνέχισε θεαρέστως την πολύπλευρη ποιμαντική του δράση.

Όμως η ειρήνη στους κόλπους της Εκκλησίας άρχισε και πάλι να διαταράσσεται, όταν τον αυτοκρατορικό θρόνο κατέλαβε ο ασεβής Ιουλιανός ο Παραβάτης (361-363). Ο σκληρόκαρδος και χριστιανομάχος νέος αυτοκράτορας κήρυξε αδυσώπητο διωγμό εναντίον των χριστιανών στη μανιώδη προσπάθεια του να αναβιώσει την ειδωλολατρεία. Ο διωγμός επεκτάθηκε γρήγορα στην Ελλάδα και έφτασε και στα νησιά των Σποράδων. Πολλοί χριστιανοί υποβλήθηκαν τότε σε φρικτά βασανιστήρια, αλλά με γενναιότητα παρέμειναν σταθεροί και αλύγιστοι στην πίστη τους, γεγονός που τους οδήγησε στη θανατική καταδίκη. Όταν ο ηγεμόνας της Ελλάδος ανακάλυψε τον σοφό διδάσκαλο και πνευματικό καθοδηγητή της Σκοπέλου, Άγιο Ρηγίνο, και πληροφορήθηκε την πλούσια κηρυκτική και φιλανθρωπική του δραστηριότητα, τον συνέλαβε και προσπάθησε άλλοτε με κολακείες και υποσχέσεις και άλλοτε με απειλές να τον πείσει να αρνηθεί τον Ιησού Χριστό.

Αλλά ο ένδοξος ιερομάρτυς του Χριστού με τη θεάρεστη και καρποφόρα επισκοπική του διακονία στον ευσεβή λαό της Σκοπέλου παρέμεινε σταθερός και ακλόνητος στην πίστη του. Η αμετάβλητη και θαρραλέα αυτή στάση του Αγίου εξαγρίωσε τον ηγεμόνα, ο οποίος άρχισε να τον βασανίζει ανελέητα για να μπορέσει να του κάμψει την ακλόνητη πίστη του στον Ιησού Χριστό. Αλλά ούτε τα σκληρά βασανιστήρια, στα οποία υποβλήθηκε, ούτε ο εγκλεισμός του στη φυλακή, ούτε οι συνεχείς απειλές έκαμψαν το αγωνιστικό φρόνημα και τη σθεναρή πίστη του θεοφόρου και σοφού ιεράρχου της Σκοπέλου.

Μάλιστα η καρτερία και η γενναιότητα, με την οποία υπέμεινε τα αφόρητα βασανιστήρια, στερέωσαν και ενίσχυσαν ακόμη περισσότερο την πίστη των χριστιανών, οι οποίοι έβλεπαν μέσα από το μαρτύριο του επισκόπου τους να εκπέμπεται άπλετο το φως της αγιότητός του. Βλέποντας ο σκληρὀκαρδος ηγεμόνας την αμετάβλητη πίστη του Αγίου, έδωσε την εντολή να αποκεφαλισθεί. Μετά τη θανατική απόφαση, οδηγήθηκε στη θέση «Παλιό Γεφύρι», όπου στις 25 Φεβρουαρίου του 362μ.Χ. έλαβε χώρα η δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρική τελείωσή του. Σύμφωνα μάλιστα με την παράδοση μαρτύρησαν μαζί με τον Άγιο και σαράντα Σκοπελίτες. Στο σημείο αυτό το 1903 οι κάτοικοι της Σκοπέλου ανήγειραν αναμνηστική στήλη για να ενθυμούνται το ένδοξο μαρτύριο του Αγίου.


Μετά την αποτομή της τιμίας του κεφαλής οι ευσεβείς Σκοπελίτες έλαβαν το πάντιμο και πολύαθλο σώμα του και το ενταφίασαν με τις πρέπουσες τιμές σε λόφο, όπου μέχρι σήμερα σώζεται ο τάφος του, δίπλα από τον οποίο ανεγέρθηκε αργότερα η μονή του Αγίου Ρηγίνου.

Το 1068 ο βασιλιάς της Σικελίας Γουλιέλμος, ο και επονομαζόμενος αγαθός, άρπαξε κατά τη διάρκεια μιας επιδρομής το ιερό λείψανο του Αγίου και το μετέφερε στην Κύπρο. Μάλιστα μέχρι σήμερα φυλάσσονται τμήματα των ιερών του λειψάνων στον Ιερό Ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ Τρυπιώτη στην Λευκωσία. Το 1740 αποστέλλεται στην Κύπρο από τη Γερουσία της Σκοπέλου ο προεστός Χατζη-Κωνσταντής για να ζητήσει τμήματα του ιερού λειψάνου του Αγίου. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνει ο λόγιος Σκοπελίτης μοναχός Καισάριος Δαπόντες, ο οποίος υπήρξε ο πρώτος βιογράφος του Αγίου, αλλά και ο πρώτος υμνογράφος που συνέταξε ιερά ακολουθία προς τιμήν του, την οποία εξέδωσε στη Βενετία το 1746. Ο Χατζη-Κωνσταντής κατόρθωσε και έφερε από την Κύπρο τμήματα ιερών λειψάνων του Αγίου Ρηγίνου, τα οποία εναποτέθηκαν στη μονή του Τιμίου Προδρόμου Σκοπέλου, η οποία ιδρύθηκε το 1612 από τον ιερομόναχο Συμεών και ανακηρύχθηκε σταυροπηγιακή το 1619. Η κατάθεση των ιερών λειψάνων του Αγίου στη μονή του Προδρόμου έγινε το 1740, ενώ το 1741 ιστορήθηκε εικόνα του, η οποία τοποθετήθηκε στον ναό της Παναγίας Ελευθερώτριας στην πόλη της Σκοπέλου, ο οποίος ήταν μετόχιο της μονής, και όπου μέχρι σήμερα βρίσκεται τεθησαυρισμένη. Το 1833 διαλύθηκε η μονή του Προδρόμου σύμφωνα με το σχετικό διάταγμα και τα ιερά λείψανα του ενδόξου ιερομάρτυρος του Χριστού Αγίου Ρηγίνου μεταφέρθηκαν στον ιερό μητροπολιτικό ναό της Γεννήσεως Χριστού Σκοπέλου, όπου και φυλάσσονται μέχρι σήμερα.

Πλούσια είναι και η υμνογραφία που έχει συνταχθεί στον Άγιο Ρηγίνο, αφού εκτός από την ασματική ακολουθία του Καισαρίου Δαπόντε, ο ιεροψάλτης, δήμαρχος Σκοπέλου και λόγιος του 19ου αιώνα Ιωάννης Δρακιώτης εποίησε προς τιμήν του Αγίου Εγκώμια, Μεγαλυνάρια και Ευλογητάρια, ο δε Μέγας Υμνογράφος της των Αλεξανδρέων Εκκλησίας Δρ. Χαραλάμπης Μπούσιας εποίησε Παρακλητικό Κανόνα και Χαιρετιστηρίους Οίκους, αλλά και ακολουθία για τη μετακομιδή τμήματος ιερού λειψάνου του Αγίου στη Λιβαδειά, όπου υπάρχει και ομώνυμος ιερός προσκυνηματικός ναός. Ασματική ακολουθία και Χαιρετιστηρίους Οίκους στον Άγιο Ρηγίνο έχει ποιήσει επίσης και ο μοναχός Γεράσιμος ο Μικραγιαννανίτης, ο χαρισματικός αυτός Μέγας Υμνογράφος της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας.
Η μνήμη του Αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος Ρηγίνου τιμάται στις 25 Φεβρουαρίου και κατά την ημέρα της πανίερης μνήμης του τελείται λαμπρά πανήγυρη στη Σκόπελο με τη συμμετοχή του οικείου επισκόπου, Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Χαλκίδος, Ιστιαίας και Βορείων Σποράδων κ. Χρυσοστόμου, και πλήθους ευσεβών χριστιανών. Την παραμονή της εορτής του πολιούχου Αγίου της Σκοπέλου, 24 Φεβρουαρίου, μεταφέρονται τα ιερά λείψανα του Αγίου από τον ιερό μητροπολιτικό ναό της Γεννήσεως Χριστού στην ιερά μονή του Αγίου Ρηγίνου, η οποία ανακαινίσθηκε το 1728 και βρίσκεται σε απόσταση τεσσάρων χιλιομέτρων από την πόλη της Σκοπέλου. Στον νέο περικαλλή πετρόκτιστο ναό του Αγίου, ο οποίος θεμελιώθηκε την Κυριακή των Μυροφόρων 23 Απριλίου 1966, ψάλλεται ο Πανηγυρικός Αρχιερατικός Εσπερινός, ενώ το πρωί της κυριωνύμου ημέρας της μνήμης του Αγίου, 25 Φεβρουαρίου, ψάλλεται ο Όρθρος και στη συνέχεια τελείται η Πανηγυρική Αρχιερατική Θεία Λειτουργία. Κατόπιν επακολουθεί η λιτάνευση της ιστορημένης το 1712 παλαιάς εφέστιας εικόνος του Αγίου και των ιερών του λειψάνων από την ιερά μονή του Αγίου Ρηγίνου μέχρι τον ιερό μητροπολιτικό ναό της Γεννήσεως Χριστού. Κατά τη διάρκεια της λιτανείας ψάλλονται τα Εγκώμια και η Παράκληση προς τιμήν του Αγίου, ενώ στη θέση «Παλιό Γεφύρι», όπου έλαβε χώρα ο αποκεφαλισμός του Αγίου και έχει ανεγερθεί αναμνηστική στήλη με τη μορφή προσκυνηταρίου, γνωστού με την προσωνυμία «Αϊ-Ρηγινάκης», αναπέμπεται Δέηση υπέρ των απανταχού της Γης ευρισκομένων Σκοπελιτών.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι και οι διαβιούντες στην Αθήνα Σκοπελίτες εορτάζουν κατ’ έτος πανηγυρικά τον Άγιο Ρηγίνο στον ιερό ναό του Αγίου Αθανασίου Θησείου, όπου υπάρχει προσκυνητάριο με την εικόνα του θαυματουργού Αγίου, ενώ επ’ ονόματί του τιμάται υπόγειο παρεκκλήσιο στον ιερό ναό Αγίας Τριάδος Περιστερίου.

 

• το αφιερώνω στη μνήμη του παπού μου Μιχαήλ Ιωάννου του Αποστόλου και στημνήμη της γιαγιάς μου Μαριάνθης Ιωάννου-Ντέντη .

• το αφιερώνω υπερ υγείας και προοόδου ολων των συναδέλφων εφ.Αξιωματικών της Ν.Σκοπέλου και των κατοίκων αυτης, να πρεσβεύει ο Αγιος υπέρ ολων .  
                                                             Εμμανουηλ   Γ.Παυλής